Gemeenten volgen landelijke corona-richtlijn

Burgemeesters zien dat de inwoners van hun gemeenten zelf verantwoordelijkheid tonen in de bestrijding van het coronavirus. Vanuit huis of binnen een basisbezetting op het gemeentehuis proberen zij digitaal of telefonisch overzicht te houden op het wel en wee in de gemeente. ‘Elk te verplaatsen sociaal contact verplaatsen we.’

‘Niet thuiswerken moet je uitleggen’
Donderdagavond om 21.00 uur hadden alle burgemeesters in de provincie Utrecht overleg in Utrecht onder leiding van de Utrechtse burgemeester en voorzitter van de Veiligheidsregio Utrecht Jan van Zanen. ‘We hebben de maatregelen die minister Bruins noemde nagelopen en ons afgevraagd wat die voor ons als burgemeesters betekenen, vertelt burgemeester Koos Janssen van de gemeente Zeist. ‘Het was een zeer goed overleg in aanwezigheid van de directeur publieke gezondheidszorg en algemeen directeur van de Veiligheidsregio. We zijn stap voor stap de maatregelen langsgelopen. Wat betekent het voor ondersteuning, begeleiding, sturing van de eigen organisatie en de samenleving?’

Formeel kader nodig
Janssen wijst erop dat de minister vermoedelijk met een maatregel van bestuur of een aanwijzing komt en de Wet publieke gezondheidszorg en de Wet op de Veiligheidsregio’s juridische handvatten bieden. Wat doe je als handhavende partij bijvoorbeeld als meer dan honderd mensen op een bijeenkomst afkomen? ‘Wij zien ook dat dit formele kader nodig is als redder in laatste instantie. Veel mensen zijn al begonnen met de beperking van de verspreiding van het coronavirus, dat wordt breed gedeeld.’ Het gaat ook niet precies om de omvang van activiteiten, vindt Janssen. ‘Maar om het zuinig zijn op de gezondheid van jezelf en van een ander.’

‘Niet met vingertje wijzen’
Met de wethouder gezondheid vormt Janssen een beleidsteam. We propageren thuiswerken, hanteren vastgestelde werkformules en spreken met het maatschappelijk veld, zoals het voortgezet onderwijs, moskeeën, kerken. We zijn bondgenoten. We wijzen niet met het vingertje van: gij zult niet… Het is de adem inhouden voor de publieke gezondheid. We hebben een basisbezetting op cruciale functies. Dat is het principe. Je moet echt wat uit te leggen hebben als je niet thuiswerkt. We staan natuurlijk wel voortdurend in verbinding met elkaar.’

Bijzondere omstandigheden
Bezoeken aan 100-jarigen en jubilea, zoals een 60-jarig huwelijk, doet Janssen ook niet. ‘Elk te verplaatsen sociaal contact verplaatsen we. De mensen zijn te kwetsbaar. Persoonlijk moet je je als burgemeester ook goed en functioneel gedragen. Dat valt samen in ons werk. Je moet geen onnodige risico’s nemen. Ik heb wel de vier coronapatiënten in onze gemeente gebeld. Je laat ze weten: je hoort erbij. Het zijn bijzondere omstandigheden.’

‘Bij twijfel niet oversteken’
Ook burgemeester Dennis Straat van de gemeente Landsmeer heeft met het regionaal beleidsteam van de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland overleg gehad en doorgenomen welke maatregelen op welke wijze moeten worden uitgevoerd. ‘Er is opgeschaald naar GRIP4. We volgen als gemeenten de landelijke richtlijn, zodat we gelijkluidend optreden.’ Straat geeft uitvoering aan de maatregelen door te inventariseren wat er gebeurt in de gemeente. Evenementen met meer dan honderd mensen moeten worden afgelast, maar er zijn nu sowieso al afgelastingen. Bij bijeenkomsten met minder dan honderd mensen heb je de keuze. Ik zeg: bij twijfel niet oversteken. Je hebt daarin als samenleving zelf een verantwoordelijkheid.' De gemeente maakt wel een overzicht van de afgegeven vergunningen. 'Het viel wel mee hier, er zijn de komende tijd geen vergunde evenementen. Als in een horecagelegenheid een evenement is, dan is het aan de organisator om de knoop door te hakken.’

Trainingen gaan door
De gemeente heeft een handhavingsinstrumentarium voor als er toch evenementen zijn van honderd of meer mensen, maar verwacht die niet te hoeven gebruiken. 'Mensen worden dan aangesproken: het mag niet. Dan is het vaak goed. Zo niet, dan kunnen we het alsnog verbieden. Ik ga ervan uit dat dit niet nodig is. Heel veel mensen zijn zelf verstandig en gaan bijvoorbeeld niet naar een concert, ook als dat voor vijftig tot honderd mensen is.’ Sportwedstrijden zijn afgelast, maar trainingen gaan wel door. ‘Een volleybal- of basketbaltraining met tien man kan doorgaan, maar dat is ook aan de organisatie.’

Elkaar scherp houden
Maar als alle (sport)activiteiten voor langere tijd worden afgelast, wordt dan ook rekening gehouden met mogelijke problemen met jongeren die zich gaan vervelen? ‘Daar moet je goed over nadenken. Mijn eigen inschatting is dat dit een rustig weekend is en ook de twee weken erna, maar als het langer duurt, dan moet je goed bepalen hoe je elkaar scherp houdt. Het zijn dagkoersen. We moeten kijken hoe het zich ontwikkeld. Als burgemeesters komen we wekelijks bij elkaar. Als het nodig is, weten we elkaar snel te vinden. We communiceren veelal per mail.’

Gemeenteloket blijft open
Het college van Landsmeer doet alleen de noodzakelijke dingen die in de agenda staan. Al andere zaken worden uitgesteld. ‘Met de gemeentesecretaris zorgen we er onder meer voor dat alles goed op de website staat.’ De lijn in het gemeentehuis is verder zoveel mogelijk thuiswerken. ‘Ik ben zelf ook thuis. Het fijne van deze tijd is dat veel mogelijk is met moderne communicatiemiddelen. Op deze vrijdagmiddag is het gemeenteloket wel open, maar met een minder grote bezetting. Het werk op het gemeentehuis wordt afgewisseld. We zijn open en bieden dienstverlening, en vragen enig begrip voor vertraging. We zoeken goede oplossingen en willen primaire processen, zoals het aanvragen van een vergunning en politieke besluitvorming behouden. Daar hebben we draaiboeken voor.’ Ook de raad komt gewoon bij elkaar. ‘Komende week ben ik bij een commissievergadering en de week erop is de raadsvergadering. We hebben hier niet zo snel honderd mensen in de raadszaal. En we vinden dat de politieke besluitvorming toch moet doorgaan. De winkel moet open blijven.’

VNG: bewondering voor hulpverleners
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten spreekt op haar website grote waardering uit voor alle zorgmedewerkers, huisartsen, lokaal bestuurders die dag en nacht bezig zijn om te doen wat nodig is. ‘We hebben enorm veel bewondering voor hun professionele handelen onder zulke lastige omstandigheden’, aldus voorzitter Jan van Zanen. Hij reageert daarmee op de maatregelen die het kabinet donderdag afkondigde om de corona-uitbraak te beteugelen. ‘Maatregelen met behoorlijk wat impact voor onze inwoners en bedrijven.’ Dat het werk van hulpverleners van groot belang is, staat wat hem betreft buiten kijf. ‘Dag in dag uit verzetten ze ongekend werk. We mogen in Nederland trots zijn op onze toegewijde vakmensen die er staan wanneer we ze het hardste nodig hebben’, aldus Van Zanen.