Burgerinitiatieven boeten in aan populariteit

Het aantal ingediende burgerinitiatieven loopt terug. Steeds minder burgers nemen de moeite om een onderwerp op de politieke agenda van de gemeenteraad te zetten. Het gros ervan verdwijnt bovendien in de prullenbak.

Moedeloos

In een meerderheid van de gemeenten (53%) werd in 2012 geen enkel burgerinitiatief meer ingediend, in 44 % van de gemeenten probeerden burgers dat wel verschillende keren. Twee jaar geleden werd nog in de helft van de gemeenten een aantal burgerinitiatieven ingediend, zo blijkt uit de vandaag verschenen ‘Staat van het Bestuur 2012’; de tweejaarlijkse trendrapportage van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) over de ‘toestand van het decentrale bestuur’. Mogelijk dat de indieners moedeloos raken. Uit eerder onderzoek bleek al dat ruim de helft van de burgerverzoeken niet op de politieke agenda terugkwamen, omdat het onderwerp niet in het beleid van de raad past. Er is volgens de onderzoekers ‘geen indicatie dat gemeenteraden intussen veel scheutiger zijn geworden.’

Burgerparticipatie

Op papier wordt er in Nederlandse gemeenten ruim baan gegeven aan burgerparticipatie. In negen op de tien collegeprogramma’s (91,1%) zijn afspraken gemaakt om burgerparticipatie te bevorderen, zo blijkt uit de 'Staat van het Bestuur 2012'. In de vorige collegeperiode was dat 83%. De helft van de gemeenten heeft een zogeheten participatienota, ruim 10% meer dan in 2010.

Internetpanels

Burgers mogen in verschillende soorten en mate ‘participeren’. Themabijeenkomsten en inspraakavonden winnen nog steeds aan populariteit. De inzet van internetfora blijft met 25,2 % min of meer op hetzelfde niveau schommelen als twee jaar geleden. Internetpanels – waarbij een deel van de burgers gericht wordt bevraagd – zijn met 33,3 % in 2012 tegen 20 % in 2010 wel flink in populariteit gestegen.

Betrekken bij agendavorming

Het is wel de vraag waarover burgers mogen meepraten en wat de lokale overheid vervolgens met die inbreng doet. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) zette daar eerder dit jaar grote vraagtekens bij in zijn rapport Vertrouwen in burgers. Volgens de WRR mogen burgers veelal alleen meepraten over plannen van de overheid. Door de bank genomen is er geen sprake van dat burgers ook worden betrokken bij de agendavorming, beleidsuitvoering en crisisbeheersing. De WRR stelt dat beleidsmakers zich meer moeten openstellen voor burgers die zich inzetten voor de samenleving. Demissionair Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken (BZK) is het daar volmondig mee eens.

Eenrichtingverkeer

Gemeenten zetten steeds vaker sociale media in, zo blijkt verder uit de Staat van het Bestuur. Daarbij is wel vooral sprake van eenrichtingverkeer. Via Twitter en Facebook worden persberichten en besluiten van raad en college de cloud ingestuurd. 41% van de gemeenten zet sociale media ook in bij burgerparticipatie.

Twitter en LinkedIn

Burgemeesters, wethouders en raadsleden zijn behoorlijk actief op Twitter, Facebook en LinkedIn. Van de wethouders heeft 56% procent een account op een of meerdere sociale media. Zij blijven achter op hun burgemeesters waarvan 67% online actief is. Raadsleden zijn met 75% het meest actief van de lokale bestuurders. LinkedIn is met 80% het meest gebruikte kanaal, gevolgd door Twitter (60%) en Facebook (41%).