Wel morele steun, geen herstel stedenband met Turkse steden

Veel burgemeesters toonden na de verwoestende aardbevingen hun medeleven met de Turkse gemeenschap in hun gemeente. Tot het aanhalen van eerder verbroken banden met Turkse gemeenten in het rampgebied komt het (nog) niet.

Hulpacties

In de nacht van 6 februari wordt het zuiden van Turkije opgeschrikt door een zware aardbeving. Gebouwen en infrastructuur raken zwaar beschadigd. Murat Gedik is voorzitter van de Turkse Federatie Nederland (TFN), een koepelorganisatie van Turkse culturele, sociale en religieuze centra. ‘Allemaal hebben ze hulpacties op poten gezet nadat de aardbeving had plaatsgevonden’, zegt Gedik. De hulpacties liepen uiteen van het inzamelen van kleding tot het bakken van Turkse pizza’s voor het goede doel.

Giro 555

Wat deden de gemeenten? Gedik: ‘Bestuurders zochten meteen contact en zegden ruimhartig steun toe. Dat had ik niet verwacht, want onze verenigingen krijgen niet dagelijks openbaar bestuurders over de vloer.’ Hoewel de verhoudingen met Turkse inwoners overal anders liggen, bleek de solidariteit vanuit het lokale bestuur groot. Zeker 160 gemeenten maakten geld over naar Giro 555; het totale bedrag komt uit boven de tien miljoen euro.

Burgemeesters

De impact die de aardbeving had op Turkse Nederlanders werd eveneens goed aangevoeld. ‘Wij zijn één met Turkije’, leken veel burgemeesters te zeggen. Een paar jaar geleden was dat wel anders. Toen braken gemeenten hun banden met zustersteden in Turkije massaal af vanwege politieke en maatschappelijke onrust aldaar. De vermeende coup van 2016, de Turkije-rel van 2017 en de liracrisis van 2018 deden uiteindelijk veel Turks-Nederlandse stedenbanden de das om. Vaak ging het om relaties die decennialang hadden bestaan.

Nijmegen

Vooral in de dagen na de Turkije-rel – een Turkse minister mocht Nederland niet betreden en er kwamen rellen in Rotterdam – gooiden Nederlandse en Turkse politici met modder naar elkaar. Zo liet de burgemeester van Gaziantep per brief aan collega Hubert Bruls van Nijmegen weten dat hun stedenband verbroken zou worden indien het Nijmeegse gemeentebestuur het handelen van de Nederlandse regering niet zou veroordelen. Bruls stelde ‘geen centimeter’ in te gaan op de eisen en vond de opstelling van het kabinet tegenover de Turken ‘zeer gerechtvaardigd’.
De relatie bekoelde en werd uiteindelijk door Nijmegen verbroken.

Kort na de aardbeving toonde Bruls solidariteit en schreef hij een brief aan zijn collega in Gaziantep, dat midden in het rampgebied ligt, waarin hij zijn medeleven uitte. ‘We hebben hierop nog geen reactie gekregen’, verklaart een Nijmeegse zegsvrouw. De ramp is echter geen reden om wederom een stedenband aan te gaan.

Almelo

In Almelo belde burgemeester Arjen Gerritsen de Turkse consul-generaal in Deventer en ging hij onder meer op bezoek bij een Turkse moskee, de Turkse arbeidersvereniging ATIB en een sponsorloop van een basisschool. Na de Turkije-rel van 2017 werd de stedenband van Almelo met Denizli, die sinds 1975 had bestaan, door de Turken verbroken. De gemeente benadrukt dat deze voormalige stedenband losstaat van wat er nu allemaal in Almelo gebeurt.

Psychische steun

Hoewel geen van de gemeenten die ooit een stedenband met Turkije had, deze opnieuw wil aanhalen, is TFN-voorman Gedik tevreden met het optreden van lokale bestuurders. ‘Ik noem dat altijd psychische steun’, zegt hij. Het is ook gelijk weer een deur die opengaat voor toenadering. Dat is nodig, want je moet elkaar ook kunnen vinden als er geen aardbeving is.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week.