Harde eis aan wethouder om Fries te verstaan ‘mag niet’

De wethouders die het nieuwe zakencollege in de gemeente Smallingerland gaan vormen moeten Fries verstaan. Dat is in ieder geval een van de functie-eisen die de gemeenteraad heeft toegevoegd aan het sollicitatieprofiel. Maar een harde, beslissende eis mag het niet zijn, aldus rechtsgeleerde Douwe Jan Elzinga.

Stemmen staakten
De vacature voor nieuwe wethouders was al bijna twee weken gepubliceerd. Daarom had de raad het profiel liever al vorige week vastgesteld, maar dat ging niet door vanwege het verzoek van de FNP om van wethouders te vragen dat ze op zijn minst de Friese taal kunnen begrijpen, meldde de Leeuwarder Courant deze week. Destijds staakten de stemmen, waardoor het besluit naar deze week doorschoof.

Niet goed functioneren
Maar afgelopen dinsdag kwam een nieuw raadslid voor de lokale partij ELP in de plaats van een eerder afgescheiden raadslid en bleek er een kleine meerderheid voor het FNP-amendement te zijn om in de profielschets voor de wethouders de functie-eis ‘toont affiniteit/kennis met de Fryske taal’ te vervangen door ‘heeft minimaal een passieve beheersing (het kunnen verstaan) van het Frysk’. In de toelichting op dit amendement, die overigens geheel in het Fries is geschreven, staat dat wethouders die geen Fries verstaan ‘niet goed kunnen functioneren in een tweetalige gemeente’.

Fries kunnen verstaan
De huidige omschrijving in de profielschets laat de mogelijkheid open dat er wethouders kunnen komen die geen Fries kunnen verstaan, aldus de FNP, want ‘iemand die affiniteit heeft met de Friese taal hoeft het niet te kunnen verstaan’, maar iemand die kennis heeft van de Friese taal moet het ook kunnen verstaan. ‘Het is beter om in de functie-eisen zo duidelijk mogelijk te zijn.’

Elzinga: geen harde beslissende eis
Het functieprofiel werd vervolgens vastgesteld door de gemeenteraad, behalve door de ELP die het er niet mee eens was dat het profiel al was gepubliceerd voordat de raad er zijn zegje over had kunnen doen. Dat was dat, zou je kunnen zeggen. Maar mag je eigenlijk wel van een wethouder eisen dat hij de Friese taal verstaat? Daar windt de Groningse hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga geen doekjes om. 'Nee, dat mag niet. Je mag wel zeggen dat het gewenst is of dat het aanbeveling verdient, maar het mag geen harde en beslissende eis zijn.’

De sollicitatietermijn voor geïnteresseerden voor een wethouderspost in het zakencollege van de gemeente Smallingerland sluit op 9 juni.