'Samenwerking tussen gemeenten professioneler aansturen'
De noodzaak van samenwerking tussen gemeenten wordt steeds groter, maar de kennis over samenwerken blijft daarbij achter, concludeert SIOO uit onderzoek.
De noodzaak van samenwerking tussen gemeenten wordt steeds groter. Het vermogen om het effectief functioneren van samenwerkingsverbanden te verbeteren, blijft daarbij vaak achter. Tijd dus voor investeren in samenwerkingsvaardigheid, concludeert SIOO uit onderzoek.
Vaker samenwerken
Samenwerken is steeds meer nodig, beseffen de gemeenten, zeker met de decentralisaties op komst. Het interuniversitaire instituut SIOO onderzocht de samenwerking op basis van de enquêterespons van hoge ambtenaren uit 106 gemeenten. 72 procent van de gemeenten ziet het belang van samenwerking sterk toenemen; 21 procent ziet het enigszins toenemen en 7 procent ziet dat belang gelijk blijven. Op dit moment is er een grote groep gemeenten (54 procent) die in tussen de 6 en 15 samenwerkingsverbanden actief is. Tien procent van de gemeenten zit in meer dan 40 samenwerkingsverbanden.
Wisselend succes
Daarbij laat het succespercentage van de samenwerkingsverbanden een grote spreiding zien. Bij 11 procent van de gemeenten zijn bijna alle samenwerkingen een succes, maar een groep van 9 procent zegt dat ze bijna allemaal mislukken. Opvallend is volgens SIOO dat het succes niet afhangt van de grootte van de gemeente, maar wel van het aantal samenwerkingsverbanden. 'Wanneer het aantal samenwerkingsverbanden klein is, maken gemeenten veel gebruik van informeel management', aldus het rapport. 'Een enkel individu heeft een samenwerking in portefeuille en het is mogelijk voor het hogere managementniveau om alle samenwerkingsverbanden te overzien. Bij grotere aantallen samenwerkingsverbanden moet de organisatie echt anders worden ingericht.'
Wel of geen GR
Er is grote variatie in het gebruik van gemeenschappelijke regelingen (GR's) als vorm voor de samenwerkingen. GR's komen relatief weinig voor bij gemeenten met erg weinig of juist heel veel samenwerkingsverbanden. Dat kan te maken hebben met de mate van aanstuurbaarheid van dergelijke samenwerkingsverbanden, denkt SIOO. Andere verklaringen voor het grote verschil in GR's bij gemeenten zijn politieke kleur en onderling vertrouwen.
Horizontaal sturen
De SIOO-onderzoekers concluderen dat de benadering van samenwerking vaak nog te formeel is en gericht is op de structuurkant van de samenwerking. Belangrijk is daarom onder andere het veel beter monitoren van de samenwerking. Ook moet ervoor worden gezorgd dat in het college voldoende kennis is over samenwerken. Dat blijkt vaak een succesfactor. Ook een belangrijke aanbeveling: 'Steeds vaker zullen gemeenten onderdeel worden van netwerken, waarbij zij gezamenlijk zullen moeten besturen met andere partijen. Dat vraagt om ander gedrag waarbij de gemeente zelf minder centraal staat en verticale sturing vervangen wordt door horizontale sturing. Dit stelt belangrijke eisen aan de organisatiecultuur.'
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Een goede rolverdeling en een duidelijke scheiding tussen regie en uitvoering is essentieel. Dat betekent een goed invulling van de rol van opdrachtgever. Juist bij een samenwerkingsverband tussen meerdere gemeenten essentieel.
Zie de analyse van het fiasco bij de waterschappen op http://www.eestum.eu/pubmenu/overzicht-publicati …
'Horizontaal sturen' herbergt een element in zich van als stuurder met bijbehorende status overbodig zijn maar dat niet geaccepteerd hebben. Zie ook de stuurlui die aan de wal staan. Er spreekt te weinig dienstbaarheid uit die term, en te veel wijsneuzerij.
Verantwoordelijkheden en (des)kundigheden die de gemeentelijke grenzen overschrijden dienen onder een ander, democratisch, bestuurlijk orgaan te komen.
De complexe samenleving vereist niet alleen delegatie om dichter bij de burger te komen, maar juist ook centralisatie van beleid en handhaving.
De gemeentelijke autonomie is daarbij de grootste sta in de weg.