Beste gemeente, omarm onze 7 tips voor 2022

Daar staan we dan, met z’n allen aan de start van 2022. Een samenleving die steeds minder vertrouwen lijkt te hebben in haar overheid. Bevolkingsgroepen die weinig geduld meer voelen voor elkaar. En dat tijdens een pandemie die nog niet voorbij is. Met op de achtergrond een klimaatcrisis die om adequaat en voortvarend handelen vraagt en een woningmarkt die op slot zit. Lekker begin, zou je zeggen.

Maar toch. Wij hebben goede hoop. We maken voortdurend analyses van actuele sociale vraagstukken. En we zien: van onze omgang met Covid-19 als mondiale gezondheidscrisis leren we met elkaar ontzettend veel. We leren leven met onzekerheid. Maar ook dat je elkaar echt nodig hebt in deze tijden. Dat mensen er graag voor elkaar willen zijn. Onbaatzuchtig en zorgzaam. We voelen ons betrokken bij elkaar en onze omgeving.

Gemeenten aan de vooravond van 2022

Gemeentepolitiek en gemeentelijk beleid staan de komende maanden vol in de spotlight. Op 16 maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Een uitgelezen kans om te laten zien dat gemeenten de sleutel in handen hebben. Gemeenten hebben een belangrijke rol, als facilitator van informele netwerken en lokale gemeenschappen. Als brug tussen professionals en inwoners. Als overheid die inwoners helpt sterker te worden en kansen te grijpen.

Blijf in verbinding met de samenleving

Waar rijksoverheidsbeleid vaak een wat massief one-size-fits-all karakter heeft (‘Iedereen in lockdown!’), kunnen gemeenten nuances laten zien. Hoe? Door in verbinding met de samenleving te blijven. Door beleid te maken waarbij naar alle stakeholders écht geluisterd wordt.

Werk opgavegericht met inwoners

Alle urgente sociale vraagstukken vragen om een overheid die écht luistert. Niet alleen de langetermijnstrategie rond Covid-19, of het verminderen van sociale spanningen, maar ook de wooncrisis én het aanpakken van kansenongelijkheid. Eén voor één opgaven die de overheid alleen sámen met haar inwoners kan oplossen. Echt naar elkaar luisteren. Onverwachte invalshoeken of oplossingen serieus nemen. Dat vinden wij de kern van opgavegericht werken.

7 tips voor gemeenten in 2022

Ook dit jaar helpen we publieke organisaties, gemeenten, de Rijksoverheid en de Europese Commissie. Om te beginnen met onze 7 tips voor het nieuwe jaar. Stuk voor stuk ervaringen uit onze adviespraktijk.

1. Luister echt naar je inwoners 

Ook als het soms moeite kost begrip voor hun opvattingen en standpunten op te brengen. 2021 heeft geleerd dat niet alle ongevaccineerden wappies zijn. Wees alert op de onderlinge verschillen tussen mensen die op het oog hetzelfde lijken. Onze ervaring leert: polarisatie ga je tegen door onderlinge overeenkomsten te benadrukken.

 2. Omarm onverwachte oplossingen

Wij doen veel participatief- en actieonderzoek om zulke oplossingen boven tafel te krijgen. Zo hebben we in 2021 gezien hoe de krapte op de arbeidsmarkt bij werkgevers creativiteit naar boven brengt. We zagen in de documentaireserie De Wasstraat (HUMAN, te zien op NPO Start) hoe ondernemer Marcel Kniest zowel statushouders als mensen met een licht verstandelijke beperking in dienst had. De extra aandacht die hij zijn werknemers geeft, betaalt zich terug in hun loyaliteit.

Ook zien we hoe de krapte op de woningmarkt projectontwikkelaars en corporaties tot nieuwe initiatieven motiveert. Zo zagen we een project waarin woonruimte voor zowel studenten als statushouders wordt gerealiseerd. En momenteel bekijken we voor een tiental grote jeugdzorgaanbieders hoe je op acceptabele wijze met het fenomeen van wachtlijsten kunt omgaan.

 3. Vier diversiteit

Moedig gemeenschappen aan zich te laten zien. Subsidieer organisaties (bekijk dit subsidievoorbeeld van de gemeente Amsterdam) die de zichtbaarheid en trots van LGBTI+ gemeenschap bevorderen, antidiscriminatie tegengaan, de impact van onze (koloniale) geschiedenis op culturele gemeenschappen onder de aandacht brengen. Wij hebben geleerd: baseer deze subsidies op een theory of change; dan maak je emancipatie concreet.

 4. Hecht waarde aan ieders ervaring

In het praktijkonderwijs zijn we met jongeren in gesprek over een weerbaarheidstraining. Voelen zij zich hierdoor zelfverzekerder? In de gevangenis spreken we met gedetineerden over hun radicalisering en welke persoonlijke verhalen hierachter zitten. Met burgemeesters spreken we over trends en ontwikkelingen in het veiligheidsdomein. Ieder van deze gesprekspartners nemen wij serieus.

Voor de gemeente Amsterdam verdelen we buurtbudgetten onder inwoners om in hun eigen buurt samen initiatieven te ontplooien, zoals een moestuin. Eerstelijnswerkers uit heel Europa brengen we samen in het Radicalisation Awareness Network. Zij vertellen elkaar dat échte aandacht werkt in het contact met jongeren die dreigen te radicaliseren.

 5. Hanteer de menselijke maat

Sinds de toeslagenaffaire groeit het aantal gemeenten en regionale sociale diensten dat ons vraagt mee te denken over hoe je inwoners op de juiste manier bejegent. Niet vanuit wantrouwen, procedures of stroomschema’s. Maar met échte aandacht en tijd om te luisteren. We zien dat inwoners die zich tot de gemeente wenden behalve een probleem, heel vaak ook een mogelijke oplossing meebrengen. Verrassend genoeg zien we dat zulke ‘menselijke’ principes zich prima in een caseload en formatieberekening laten vangen.

 6. Bevorder wat wél kan

Oké, oké, Covid-19 blijft. Het positieve daaraan is dat we niet langer hoeven te wachten op de terugkeer naar hoe het was. Maar mogen bouwen aan een samenleving die weer opengaat. Op een slimme manier. Dus gaat het om Covid-19, dan helpen we je in 2022 graag antwoord vinden op wat wel kan in plaats van wat niet mag.

 7. Laat je inspireren

Ervaar de tijdgeest. Ook komend jaar bieden wij je online en live mindhacks. Met RadarColleges en inspiratiecafés. Wees welkom en wees erbij, bijvoorbeeld bij het Netwerkcafé sociaal domein op 9 maart in Utrecht.

In 2022 staan de gemeenteraadsverkiezingen op onze agenda, met thema’s als: inclusie en diversiteit, moraliteit in beleid en uitvoering, de wooncrisis en de energietransitie, schuldhulp, kansengelijkheid en bestaanszekerheid.

Wim Klei-Overklift Vaupel Kleyn
06-42297277 / w.klei@radaradvies.nl

Blijf op de hoogte! Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.