Met beschut werk kunnen meer mensen meedoen op arbeidsmarkt

Duurzaam meedoen op de arbeidsmarkt is voor te veel mensen die willen en kunnen werken nog niet vanzelfsprekend. Voor hen die bij hun werk extra begeleiding nodig hebben, is in Nederland de afspraak gemaakt dat we stapsgewijs 30.000 beschutte werkplekken creëren. Werk met een loon en onder aangepaste omstandigheden.

Grote verschillen

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de creatie en instandhouding van beschutte werkplekken. Hoewel het aantal beschutte werkplekken in de afgelopen jaren flink is gestegen, blijft het aantal werkplekken nog achter op het aantal ten minste te realiseren werkplekken door gemeenten. In 2022 waren er 8032 mensen werkzaam in een beschutte werkplek terwijl er volgens de doelstelling 9500 beschutte werkplekken gerealiseerd hadden moeten worden.

We zien grote verschillen tussen gemeenten. Er zijn gemeenten die meer beschutte werkplekken realiseren dan het aantal dat jaarlijks vastgesteld wordt per gemeente, maar er zijn ook gemeenten die sterk achterblijven in het realiseren van de doelstelling. Deze ontwikkeling is onwenselijk, omdat het aantal mensen dat met een positief advies om in een beschutte baan aan de slag te gaan sterk is gestegen. In 2021 waren dat 3.667 mensen en in 2022 4.329 mensen. Mensen die wachten op duurzame deelname op de arbeidsmarkt.

Nieuwe impulsen van het Rijk

Alle reden om een extra inspanning te leveren voor deze toch veelal kwetsbare groep op de arbeidsmarkt. Om deze extra inspanning te leveren, is op gemeentelijk niveau een heldere bestuurlijk commitment en creativiteit in de uitvoering noodzakelijk. Daarnaast is het van belang dat het Rijk gemeenten goed faciliteert om het aantal in te richten beschutte werkplekken daadwerkelijk te kunnen realiseren.

Onlangs heeft minister Schouten aangekondigd met maatregelen te komen om het aantal beschutte werkplekken te verhogen. Per beschutte werkplek gaan gemeenten structureel een aanvullend bedrag van € 2.157 ontvangen. Ook wordt gekeken naar een andere verdeling van het aantal beschutte werkplekken en de budgettering over de gemeenten. Zo wil de minister alleen nog middelen beschikbaar stellen voor beschutte werkplekken die gerealiseerd worden in plaats van het huidige vrij besteedbare budget. Deze beleidsimpulsen moeten leiden tot meer beschutte werkplekken.

Simpel switchen

Bij veel gemeenten zien we inspirerende voorbeelden hoe beschutte werkplekken gerealiseerd worden en hoe de instroom in beschut werk bevorderd kan worden. Het programma ‘Simpel switchen in de keten’ laat in dit verband mooie resultaten zien. Doel van het programma is het voor mensen met een arbeidsbeperking mogelijk te maken te switchen van arbeidsmatige dagbesteding naar werk en als dat nodig is ook weer terug. Samenwerken is hierbij het sleutelwoord. Samenwerken tussen speciaal onderwijs, zorginstellingen, werkgevers die inclusief ondernemen en sociaal ontwikkelbedrijven. Gemeenten vervullen veelal bij deze samenwerkingsverbanden de regie.

Samenwerken maakt het verschil

Door slim samen te werken maak je het verschil als gemeente. Recent heeft RadarAdvies voor de Parkstad-Limburg gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar beschut werk. Ook in Parkstad Limburg blijft het aantal in te richten beschutte werkplekken achter bij de doelstelling. Financiële obstakels vormen ook hier een belangrijke belemmering om meer beschutte werkplekken te realiseren. Door samen te werken en een helder bestuurlijk commitment zijn er voldoende aangrijpingspunten om het aantal beschutte werkplekken te verhogen.

Samenwerken op het gebied van:

• de werkgeversbenadering
• het delen van expertise en capaciteit
• het organiseren van beschutte werkplekken

Door samenwerken worden schaalvoordelen benut. Zo kunnen meer werksoorten met beschutte werkplekken op doelmatige wijze worden aangeboden bijvoorbeeld in het groen, de catering en schoonmaak.

Tenslotte

Gezien de krapte op de arbeidsmarkt en de gemeenschappelijke ambitie om te zorgen voor een inclusieve arbeidsmarkt is een extra inspanning noodzakelijk om meer beschutte werkplekken te realiseren. In de uitvoering zien we dat kansen blijven liggen door een gebrek aan samenwerking tussen gemeenten waardoor schaalvoordelen onvoldoende benut worden. Door samen te werken wordt expertise gebundeld, kunnen kosten worden beperkt en kunnen voor de doelgroep meer werksoorten worden aangeboden. Kortom, samen aan de slag!