Senaat stemt in met Wmo 2015

Met een nipte meerderheid van 37 stemmen voor en 36 tegen is de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) door de Eerste Kamer aangenomen.

Geen steun voor uitstel

Tegen de wet stemden – zoals verwacht − CDA, PVV, SP, GroenLinks, 50Plus, de Partij voor de Dieren (PvdD) en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF). Voor stemden PvdA, VVD, D66 en de ChristenUnie. Een motie van de SP – om de bezuiniging van ruim 700 miljoen euro met twee jaar uit te stellen − werd met 25 stemmen voor en 48 tegen verworpen. Ook de SP-motie om de invoering van de wet met één jaar uit te stellen, werd verworpen: met 32 stemmen voor en 41 tegen.

Objectief verdeelmodel

Een ruime meerderheid van de senaat stemde wel in met een motie van de PvdA over het toekomstige objectieve verdeelmodel, dat vanaf 2016 gaat gelden. Op basis van het verdeelmodel krijgen gemeenten geld voor de uitvoering van de Wmo. In dat nieuwe verdeelmodel moet rekening worden gehouden met sociaal-economische en demografische aspecten én met gezondheidsverschillen tussen gemeenten, zo heeft de senaat woensdag bepaald. Een CDA-motie om vanaf 2015 in alle gemeenten onafhankelijke cliëntondersteuning te waarborgen, werd met de grootst mogelijke meerderheid aangenomen. Gemeenten hoeven dat niet per se via een MEE-organisatie te doen.

Tempo en bezuiniging

Hoewel de wet met een wel heel kleine meerderheid door de Eerste Kamer is aangenomen, bleek het inhoudelijke draagvlak voor de wet, waarin zelfredzaamheid centraal staat, groot. Het tempo waarin gemeenten de zorg en ondersteuning moeten regelen voor hun kwetsbare inwoners is veel fracties echter een doorn in het oog. Zeker in combinatie met de forse, zij het wat verzachte, korting op het budget dat naar gemeenten overgaat.

Mantelzorg

Kamerbreed waren er veel zorgen over de inzet van mantelzorgers, en vooral over de mogelijke verplichting hiertoe door gemeenten. Daarvan is geen sprake, benadrukte staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA). ‘Mantelzorg was, is en wordt niet verplicht.’ Ook kunnen gemeenten familieleden die geen mantelzorg kunnen of willen verlenen, niet verplichten extra in de buidel te tasten, benadrukte de staatssecretaris.

Wmo budget 8 miljard

Gemeenten krijgen voor de nieuwe Wmo-taken, die nu nog onder de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) vallen, 3,6 miljard euro. Voor de uitvoering van de Wmo 2015 – inclusief de reeds bestaande taken – hebben gemeenten komend jaar een budget van 8 miljard euro. Gemeenten moeten een bezuiniging opvangen van 724 miljoen euro: 465 miljoen euro op de huishoudelijke hulp (32 procent) en 259 miljoen euro op begeleiding (11 procent). De bezuiniging op de huishoudelijke hulp wordt volgens Van Rijn nog iets verzacht door de huishoudelijke hulp toelage.

Huishoudelijke hulp toelage

Mensen die hulp nodig hebben maar niet alles zelf kunnen betalen, krijgen een toelage zodat ze hun huishoudelijke hulp kunnen behouden. Met de toelage kunnen ruim 10.000 banen behouden blijven, stellen Van Rijn en minister Asscher (SZW, PvdA), die hun plan maandag bekend hebben gemaakt. De komende twee jaar maakt het kabinet hier jaarlijks 75 miljoen euro voor vrij. De maatregel wordt de komende weken verder uitgewerkt.

Hervorming sociaal domein

Het kabinet heeft met de steun voor de Wmo 2015 groen licht gekregen voor de laatste van de drie grote hervormingen in het sociaal domein. Vorige week stemde de Eerste Kamer in met de Participatiewet en medio februari met de Jeugdwet. Gemeenten worden vanaf januari verantwoordelijk voor de uitvoering van deze drie wetten en voor de besteding van 10,4 miljard euro die met de overheveling van de extra taken op het gebied van zorg, jeugd en werk gepaard gaan. ‘Het gemeentefonds neemt met 60 procent toe. Gemeenten worden met recht de eerste bestuurslaag’, stelde minister Plasterk, als minister van Binnenlandse Zaken tevens coördinerend bewindspersoon van de drie decentralisaties, dinsdagmiddag in het debat. ‘Dit vraagt veel van gemeenten.’