Inspectie Jeugdzorg waarschuwde al voor misbruik

De Inspectie Jeugdzorg heeft enkele jaren geleden het onderwerp misbruik in de jeugdzorg al onder de aandacht van provincies gebracht. De inspectie riep provincies op om jeugdzorgmedewerkers te trainen om misbruiksignalen te herkennen en het onderwerp bespreekbaar te maken.

Aangespoord actie te ondernemen

‘We hebben ze aangespoord om het niet bij protocollen te laten, maar preventief actie te ondernemen’, zegt woordvoerster Saskia Speelman van de inspectie. Ze meldt dat in elk geval de provincie Utrecht daar actief mee aan de slag is gegaan. Wat andere provincies met de aansporing hebben gedaan, weet ze niet.

Misbruik komt schokkend vaak voor

Uit onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat seksueel misbruik in de jeugdzorg ‘schokkend vaak’ voorkomt. De kans dat een kind in een pleeggezin of tehuis wordt misbruikt is twee tot vier keer groter dan bij kinderen en jeugdigen in de bevolking als geheel. In instellingen was 23 procent slachtoffer van seksueel misbruik, in de pleegzorg 9 procent. Jongeren met een lichte verstandelijke beperking die uit huis zijn geplaatst, zijn zelfs tot tien keer vaker slachtoffer. Pleegzorg blijkt voor deze groep overigens geen betere bescherming tegen misbruik te bieden dan een verblijf in een instelling.

Provincies gefaald?

Hebben de provincies gefaald? Inspectiewoordvoerster Speelman is voorzichtig. ‘We hebben het rapport zelf niet gelezen. Maar dat zou er wel uit blijken. Volgens de inspecteur is de jeugdzorgsector zich ervan bewust dat het onderwerp misbruik aandacht nodig heeft, maar gebeurt er nog te weinig.’ 

Commissie-Samsom

Het onderzoek is gedaan in opdracht van de commissie-Samson. Die is bezig met een omvangrijk rapport over seksueel misbruik dat in oktober moet verschijnen. Volgens commissievoorzitter Rieke Samson bevestigt het nieuwe deelonderzoek eerdere bevindingen. ‘Het beeld dat het gaat om ernstig en ook vaak langdurig misbruik is niet veranderd.’

33 meldingen bij de inspectie

Wanneer bij een jeugdzorginstelling bekend is dat een kind seksueel is misbruikt door een medewerker, een pleegouder of een andere jeugdige, moet dit worden gemeld bij het Advies- en Meldpunt Kinderbescherming (AMK) en de inspectie, zegt Speelman. In het jaarbericht 2011 is te lezen dat in dat jaar bij de inspectie 33 meldingen zijn binnengekomen van (vermoeden) van grensoverschrijdend seksueel gedrag, variërend van ‘experimenteergedrag’ tot misbruik door medewerkers of pleegouders.

Topje van de ijsberg

Daarmee lijkt de inspectie slechts een topje van de ijsberg in beeld te hebben. Volgens de Leidse onderzoekers, die jongeren zelf vragenlijsten hebben laten invullen, zouden gemiddeld 188 per 1.000 jongeren in een instelling of pleeggezin zijn misbruikt, zo meldt De Volkskrant. Omdat jongeren daar niet over praten, komt bij de ondervraagde medewerkers het cijfer 3,2 per 1.000 kinderen naar boven. De jeugdzorg telt inmiddels ruim 265.000 kinderen, meldde het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) eind vorig jaar.

Jeugdzorg Nederland gaat extra opletten

Jeugdzorg Nederland liet in een reactie weten dat ze het betreurt dat kinderen die aan de organisatie zijn toevertrouwd, het slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik. De organisatie roept slachtoffers op zich te melden, zodat ze hulp kunnen krijgen. De organisatie gaat er extra op letten dat kinderen die zich onveilig voelen, dat gevoel ook kenbaar maken.