Andere mindset nodig voor werken over de grens

Om werklozen in Duitsland aan het werk helpen, moet je niet wachten op nieuwe wet- en regelgeving. Sneller resultaat is te bereiken met voorlichting, zodat de mindset verandert. Dat zeggen wethouder Bouke Arends (PvdA) van Emmen en UWV regiomanager Gerrit van der Veen.

Wel degelijk een grens
Nederland heeft langs de grens veel werklozen, in delen van Duitsland zitten ze te springen om personeel. In de grensstreek langs Groningen en Drenthe zijn 12 duizend vacatures. Een win-win situatie ligt voor het oprapen. Maar zo eenvoudig is het niet. Ondanks het vrije verkeer van werknemers in Europa is er wel degelijk een grens tussen Nederland en Duitsland als het om de arbeidsmarkt gaat. Diploma’s worden niet altijd erkend, de hypotheekrenteaftrek is anders geregeld, er ontstaan gaten in pensioenopbouw, ww-opbouw en aow en de kinderbijslag is anders. Problemen die de wethouders en medewerkers van de UWV’s langs de grens niet op kunnen lossen. ‘Ik wil daarom ook een beetje wegblijven van de discussies over regelgeving’, zegt wethouder Arends. ‘Natuurlijk zijn er wetten nodig in Nederland en Duitsland die de belemmeringen wegnemen. Maar dat zijn langjarige trajecten. Als je daarop moet wachten, ben ik vijf jaar verder dus daar kan ik niets mee.’

Goede voorlichting
Korte termijnoplossingen, daar broedt hij op. En een deel van die oplossing zit in de hoofden van de mensen. Arends: ‘Mensen doen al jaren boodschappen in Duitsland, ze tanken er en gaan er naar concerten. Maar als je het hebt over werk voor werklozen zijn er ineens problemen.’ Goede voorlichting is daarom één van de punten waar Emmen en het UWV aan werken. Gerrit van der Veen, regiomanager UWV Drenthe: ‘Want er zitten ook grote voordelen aan het werken in Duitsland. De kinderbijslag kan soms vier keer zo hoog zijn als in Nederland. Maar dan moet je dat wel weten en kunnen regelen.’

Geld van het rijk
UWV en gemeenten geven daarom groepsvoorlichting over de gevolgen van werken over de grens, er zijn spreekuren met een Duitse expert in inkomstenbelasting. Er zijn workshops hoe je een cv maakt voor de Duitse werkgever. Maar om het goed te doen zou er meer en betere informatie beschikbaar moeten zijn, waarbij ingegaan wordt op de persoonlijke situatie. Bovendien zou er een goede, uitgebreide website moeten komen en er moeten tools ontwikkeld worden, bijvoorbeeld voor het omzetten van cv’s van Nederlands naar Duits. Het geld voor deze activiteiten wordt uit allerlei potjes bij elkaar gesprokkeld. Voor een structurele oplossing wordt naar het rijk gekeken. Met het ministerie van EZ en de provincie zit de regio om tafel om geld los te peuteren.

Taal
Er zijn veel projecten, onder meer met elektromonteurs en mbo’ers in de zorg. ‘Het kan dus echt’, aldus Arends. ‘maar het vraagt een andere mindset. En het grootste obstakel is daarbij niet de wetgeving maar de taal. Mensen spreken niet goed genoeg Duits of dat denken ze. Voor mensen in de bijstand is het extra lastig. Die zijn minder mondig en weerbaar en al helemaal niet in het Duits.’ En dan is er voor bijstandsgerechtigden nog een probleem, namelijk de langere afstand tot de arbeidsmarkt. Mensen die net in de bijstand komen, zouden nog wel voor een Duitse baan in aanmerking kunnen komen. Maar voor ‘categorie 2, 3 en 4’ is het eerst nodig dat ze arbeidsritme opdoen. Arends: ‘Als je die op een baan in Duitsland zet, krijg je ze met kerende post terug en dat kun je ze niet verwijten. Als je bij die mensen niets doet om ze geschikt te maken voor de baan dan hou je jezelf voor de gek.’

Lees het hele interview in Binnenlands Bestuur nr. 7 van deze week. (inlog)