'Sneller werken goed voor uitstraling overheid'

Planprocedures
Dit betoogde premier Balkenende donderdagmiddag in het gebouw van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) tijdens een bestuurlijke top over het versnellen en vereenvoudigen van planprocedures. De minister-president prees het initiatief van de gemeentekoepel om dit onderwerp nadrukkelijk op de bestuurlijke agenda te plaatsen. Balkenende beklemtoonde dat een cultuuromslag volgens hem ‘echt nodig’ is. Zolang de huidige manier van werken niet verandert, ‘komt Nederland nooit in beweging’, hield de premier de zaal voor.

Jammer
Hij noemde het ‘erg jammer’ dat de Eerste Kamer nog niet heeft beslist over de Crisis- en Herstelwet. Balkenende wees erop dat de Tweede Kamer in november tot diep in de nacht over de wet heeft gedebatteerd in de verwachting dat invoering per 1 januari 2010 mogelijk zou zijn.

Vragen
‘Maar toen kwamen er vragen. Die hebben we zo snel mogelijk proberen te beantwoorden. Ambtenaren hebben het weekend doorgewerkt. Maar er kwamen nieuwe vragen, en dit kostte weer extra tijd. Deze week was er een hoorzitting. Uiteindelijk komt de Eerste Kamer pas in maart toe aan het debat. Dat is vier maanden nadat we de stukken hebben aangeboden’, aldus de premier, die de bijeenkomst na zijn toespraak meteen moest verlaten vanwege het spoeddebat over de dreigende kabinetscrisis rond Uruzgan.

Lef
Evenals andere sprekers, wees Balkenende de aanwezige gemeentebestuurders op hun eigen verantwoordelijkheid: ‘Ik bedoel het niet onvriendelijk, maar u bent ook onderdeel van het probleem. We moeten een eind maken aan de angst om juridische fouten te maken. Het moet afgelopen zijn met overheden die elkaar in de haren vliegen. Met meer onderling vertrouwen en meer bestuurlijk lef kunnen we heel wat bereiken.’

Gemeentekoepel
VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma benadrukte dat de gemeentekoepel het verbeteren van de kwaliteit van de besluitvorming de komende tijd centraal stelt. Versnelling van procedures maakt hier deel van uit: ‘Gebrek aan tempo is in het algemeen een probleem in overheidsland.’

Nieuwe problemen
PvdA-wethouder Arie Duivesteijn van Almere vroeg aandacht voor het feit dat gemeenten bij complexe projecten door sectorale wetgeving tegen steeds weer nieuwe problemen aanlopen: ‘Door één klein onderdeel kan een heel project komen stil te liggen. Al die vertragingen kosten miljoenen.’ Duivesteijn sloot zich aan bij een recent pleidooi van Balkenende voor de komst van een omgevingswet.

Niet realistisch
Net als Balkenende, wees ook staatsraad Niels Koeman gemeenten op de bestaande mogelijkheden om beter, sneller en overzichtelijker te werk te gaan. Koeman, die als lid van de commissie-Elverding aan de wieg heeft gestaan van een reeks voorstellen voor het verbeteren van de besluitvorming rond rijksinfrastructuur, wordt er ‘te veel heen en weer gepraat’, en ‘worden te veel projecten opgestart die niet realistisch zijn’.

Elverding
Bij ingewikkelde, grote ruimtelijke projecten kan de methode-Elverding prima worden toegepast, betoogde Koeman: een brede verkenningsfase met alle betrokkenen, ‘trechteren’ naar een voorkeursbesluit en vervolgens ‘de rug recht houden’ en dit besluit uitvoeren. ‘Ook als de Crisis- en Herstelwet onverhoopt niet doorgaat, is dat een begaanbare weg.’