Gemeenten hebben tot 2200 fte tekort voor woningbouw

Bijna twee jaar geleden bracht Binnenlands Bestuur op basis van eigen onderzoek naar buiten dat bijna 70 procent van de gemeenten het gebrek aan de juiste ambtenaren als grootste bottleneck ziet voor de woningbouwambities. Er is vooral nood aan projectleiders en vergunningverleners. Nadrukkelijk naar aanleiding van dit onderzoek stuurde woningbouwminister Hugo de Jonge woensdag een nieuwe studie naar de Tweede Kamer. Adviesbureau Brink rekent hierin voor dat gemeenten een tekort hebben van ongeveer 1300 tot 2200 fte.

Brink komt op deze bandbreedte uit door een onderzoek te extrapoleren dat afgelopen zomer verscheen over de Gelderse situatie. Ook dit rapport werkte met een fikse bandbreedte: Gelderse gemeenten hebben een tekort van twee tot vier fte, wat voor de hele provincie uitkomt op 100 tot 204 fte.

Niet representatief

Daarbij moet bedacht worden dat waarschijnlijk bijna de helft van de ambtenaren in deeltijd werkt, zoals ook adviesbureau Sweco in 2022 benadrukte in weer een ander onderzoek naar het ambtelijk tekort. Bovendien is Gelderland niet representatief voor heel Nederland, omdat de provincie minder verstedelijkt is dan andere delen en minder te maken zal hebben met complexere inbreidingsprojecten.

Het valt op dat Sweco twee jaar geleden uitkwam op een groter geschat tekort, te weten 6500 tot 8000 ambtenaren. Dat vertaalt Brink nu naar 4250 fte, wat veel meer is dan de maximaal 2200 fte die ze zelf haddden berekend. Het adviesbureau vraagt zich af waarom die eerdere schatting zoveel hoger is. Dat is niet helemaal duidelijk. Eén reden kan zijn dat, zoals gezegd, Gelderland niet exemplarisch is. Daarnaast noteren de onderzoekers: ‘Een deel van het verschil tussen de resultaten (...) zit mogelijk in de definitie van bruto/netto plancapaciteit.’

Los van deze discussie moet gedacht worden aan de vergrijzing. Ook Sweco beklemtoonde dat dit decennium naar schatting een derde van de ambtenaren stopt met werken. Het rapport van Brink werpt de vraag op of oudere ambtenaren in deeltijd behouden kunnen blijven voor de gemeentelijke organisatie.

Flexpoolmiddelen

In een Kamerbrief, waarbij het rapport een bijlage was, had minister De Jonge kort aandacht voor het ambtelijk tekort. Dit jaar krijgen de provincies het laatste deel van de flexpoolmiddelen, bedoeld om extra personeel in dienst te kunnen nemen. Het gaat hier om de laatste 40 miljoen van 90 miljoen euro.

Daarnaast zegt de minister met de koepels IPO en VNG nu een plan van aanpak te hebben, met aandacht voor structurele oplossingen als regionale samenwerking in de strijd tegen het ambtelijk tekort, standaardisatie van de uitvoering, en onder meer traineeships om jongere ambtenaren op te leiden en te binden.