Vrijspraak met ontslag

De verdenking: het lekken van staatsgeheimen naar De Telegraaf. Na 5 maanden voorarrest werden ze op 14 juli 2010 vrijgesproken. Niet op feiten, maar op onterecht gebruik van de telefoontap van de journaliste van De Telegraaf. Hoger beroep door het Openbaar Ministerie moet nog dienen. Ontslagen is De Waal ook. Waar bronbescherming van journalisten al niet toe kan leiden.

In Halve lucht beschrijft Heleen de Waal de eindeloos durende maanden in detentie. Dat verhaal is vooral saai. En dat moet het ook zijn, omdat de werkelijkheid nog saaier is. Het gevecht om een glutenvrij dieet vult al vele pagina’s. Alles overheersend is de martelende onzekerheid over wat ‘ze’ van je willen als je voor jezelf weet dat je, loyaal tot op het bot, niets hebt misdaan.

‘Halve lucht’ slaat op een bewakerskreet tegen gevangenen die na een half uur luchten weer naar binnen willen. De ondertitel verwijst impliciet naar Gerard Bouman, als diensthoofd verantwoordelijk voor de arrestatie. Uit alles blijkt dat de AIVD haar al  vanaf de eerste dag heeft veroordeeld in plaats van verdacht. Omdat een veiligheidsdienst zich nergens voor verantwoordt, rijzen er steeds vaker verdenkingen over boze opzet. Zo vermoedt De Waal dat de AIVD zelf belastende papieren in haar huis heeft gelegd en dat een agent bij haar in de gevangenis is geplaatst om haar verder uit te horen. Verder worden de media feilloos geïnstrueerd vanuit de AIVD-hoek, waarbij Bouman steeds spreekt over feiten.

Als op 17 april jongstleden het televisieprogramma Buitenhof Bouman aan de tand voelt over de zaak, verschuilt hij zich achter een ambtsbericht op grond waarvan het OM tot vervolging is overgegaan en wijst hij fijntjes op wat het hoger beroep nog kan opleveren. Ging de hele zaak ook inhoudelijk nog ergens over? Ja. Volgens De Telegraaf had de AIVD foute informatie verstrekt aan het kabinet over de toestand in Irak. De Waal bestrijdt dat ten stelligste. Bovendien had de krant dit allang kunnen weten uit openbare stukken.

Ze zegt het nergens hardop, maar uit alles blijkt dat De Waal vermoedt dat ze is geslachtofferd voor een hoger belang. Zo wijst ze erop dat de betrokken stukken allemaal bij het ministerie van Alge mene Zaken van Balkenende hebben gelegen. Dáár was er tenminste een motief voor het lekken: niet de minister-president, maar een ondergeschikte dienst had fouten gemaakt op basis waarvan Balkenende zich in het wespennest Irak had gestoken. In ieder geval heeft de directeur van die dienst nu een goed heenkomen gekregen. Heleen de Waal zoekt nog een baantje.

Heleen De Waal, Halve lucht. Hoe een AIVD’er door de eigen dienst werd veroordeeld, uitgeverij Balans, Amsterdam, 2011, ISBN 9789460033278, 270 pagina’s, € 17,95.