Onsje minder huishoudelijke hulp
Gemeenten perken de toeloop op huishoudelijke hulp in. Stichtse Vecht heeft een nieuwe variant: minder uren.
De vraag naar huishoudelijke hulp, een Wmo-voorziening, neemt de laatste jaren een vlucht. Een van de oorzaken is de invoering van het Wmo-abonnementstarief; een vaste, inkomensonafhankelijke eigen bijdrage. Ook door de toenemende vergrijzing neemt de vraag naar huishoudelijke ondersteuning toe. Veel gemeenten hebben financiële tekorten op hun Wmo-budget en proberen op verschillende manieren de vraag naar huishoudelijke hulp af te remmen. Door bijvoorbeeld het inkomen bij een aanvraag mee te wegen en/of een moreel appel te doen om af te zien van hulp als de inwoner de hulp zelf kan betalen.
Minder vaak
Stichtse Vecht gooit het over een andere boeg. In een brief aan inwoners die al huishoudelijke hulp hebben, wordt gevraagd of hun hulp minder vaak kan langskomen. ‘Bijvoorbeeld in plaats van iedere week, eens in de twee weken? Zo zorgt u ervoor dat uw hulp meer mensen kan helpen’, aldus de brief van de gemeente.
Wachtlijst groeit
De wachtlijst voor huishoudelijke hulp in Stichtse Vecht is sinds september aan het oplopen en de aanbieders verwachten niet dat dit op korte termijn zal veranderen. Momenteel wachten zo’n zestig mensen op hulp. ‘Sinds 2020 zien we de vraag naar huishoudelijke hulp gestaag toenemen’, laat de woordvoerder van wethouder Hetty Veneklaas (Wmo, CDA) weten. In het eerste half jaar van 2020 hadden 1.233 inwoners een indicatie voor huishoudelijke hulp; in het laatste half jaar van 2021 waren dat er 1.328 inwoners. In 2019 stond de ‘teller’ rond de 1.170 inwoners.
Personeelstekort
Een reden van de toenemende vraag naar huishoudelijke hulp is er niet, stelt de woordvoerder. Sinds de invoering van het abonnementstarief steeg weliswaar het aantal aanvragen, maar ook de vergrijzing, corona en het personeelstekort spelen volgens Stichtse Vecht mee. ‘Door corona zijn mensen meer kwetsbaar geworden en hebben meer ondersteuning nodig’, aldus de woordvoerder. Als de hulp corona had of in quarantaine zat, kon deze niet werken. Datzelfde speelde bij familie of vrienden, die daardoor niet konden inspringen. Daarnaast is er sprake van personeelstekort bij aanbieders.
Niet verplicht
‘We hebben besloten een brief te sturen naar inwoners met huishoudelijke hulp waarin wij hen vragen met ons mee te denken over oplossingen. Er moet namelijk wat gebeuren om vraag naar en aanbod van huishoudelijke hulp meer bij elkaar te brengen’, aldus de woordvoerder. Op de vraag of het een onsje minder kan, is zowel positief als negatief gereageerd. ‘Het is niet verplicht om mee te werken’, benadrukt de woordvoerder.
Wachtkracht
Het inleveren van uren is een van de manieren om vraag en aanbod meer in balans te brengen. De inwoners wordt ook gevraagd of familie of vrienden af en toe de handen uit de mouwen kunnen steken. Die vraag krijgen ook inwoners die voor het eerst een aanvraag doen. Daarnaast is de gemeente met de aanbieders in gesprek over creatieve oplossingen, waaruit de pilot Wachtkracht is voortgekomen. Die start deze maand. Een specialist van Welzijn Stichtse Vecht bekijkt samen met de inwoner, die van de gemeente een indicatie voor huishoudelijke hulp heeft gekregen maar op de wachtlijst staat, welke (tijdelijke) andere oplossingen er zijn om het huis schoon te houden. Bijvoorbeeld door een beroep te doen op familie, vrienden of bekenden. Een vrijwilliger houdt in de ‘wachttijd’ wel goed in de gaten hoe het met de inwoner gaat.
Geen optie
‘We halen alles uit de kast om de ondersteuning die nodig is te kunnen blijven geven. Niks doen is geen optie’, aldus Veneklaas over de pilot. ‘Daar waar familie en vrienden, vrijwilligers en buurtbewoners bereid zijn om anderen te helpen, moeten we dat zeker faciliteren en ondersteunen.’
Iedere fiscale-/betalings- tussenkomst van uitvoerende instanties wordt opgeheven. Zij voeren nog slechts een bemiddelende rol op de markt van vraag en aanbod. Alle burgers die geen behoefte hebben aan die bemiddelende rol, handelen rechtstreeks met elkaar en belasten daardoor niet de dienstketen.
Voor de WMO wordt een inkomensgrens vastgesteld. Deze grens wordt vastgesteld op basis van het inkomen zonder daarbij rekening te houden met de aftrekpost voor hulp. (anders gaan mensen flipperen rondom de grens). Iedereen onder de grens heeft recht op WMO hulp, boven de grens heeft niemand meer WMO hulp rechten.
Gevolgen:
1. Het inhuren van hulp in de huishouding leidt automatisch tot een lager fiscaal inkomen.
2. Het uitvoeren van van de hulp leidt automatisch tot een fiscaal inkomen. De uitvoerenden werken buiten dienstverband en worden automatisch aangemerkt als zelfstandig ondernemer. Uit de registratie van de uren blijkt of zij al dan niet recht op de fiscale ondernemersaftrekken hebben. Om aan het urencriterium te voldoen wordt het aantal uitvoerende uren met een vast, forfaitair, percentage verhoogd voor de niet productieve uren die het werk met zich mee brengt.
3. Er wordt geen BTW geheven.
4. Indien er wel BTW verschuldigd is, dan vindt dat plaats op basis van het lage tarief, waarbij de uitvoerenden recht hebben op reductie van de te betalen belasting op basis van de huidige vrijstellingsregelring.
5. De uitvoering is in handen van een extern, onafhankelijke uitvoeringsinstantie. Deze staat onder toezicht van toezichthouders gerelateerd aan het ministerie van financiën, bv de AFM.
6. Bij aanvang van de werkzaamheden registreren opdrachtgever en -nemer per app het contract, de uren en de vergoeding. Wekelijks/maandelijks doen de betrokken partijen, onafhankelijk van elkaar, middels de app een opgaaf van het aantal gewerkte uren.
Partijen hebben een bepaalde tijd om de registratie als onjuist te melden. Na die tijd staan de gegevens vast.
7. Maandelijks zendt de uitvoeringsinstantie de fiscale gegevens aan de belastingdienst door.
8. De uitvoeringsregels dienen duidelijk, eenduidig en begrijpelijk te zijn voor alle betrokkenen. Hoe simpeler van opzet, hoe beter.
9. Bij misbruik of fraude gelden een simpele duidelijke sanctieregels. Fraude leidt tot uitsluiting van de deelname aan het systeem. Van misbruik is sprake nadat er een onregelmatigheid is geconstateerd en hulp bij het oplossen daarvan niet tot ander gedrag leidt. Het 3e misbruik leidt tot uitsluiting.