Maak ‘passende jeugdhulp’ concreet

Alle bij de jeugdhulp betrokkenen – waaronder gemeenten, aanbieders en rijk – moeten gezamenlijk concreet maken wat ze bedoelen met ‘passende jeugdhulp’ en zorgvernieuwing. Dat moet vervolgens als uitgangspunt worden genomen bij de contractering. Dat adviseert de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) in zijn donderdag verschenen vierde jaarrapportage.

Doorontwikkeling

Effectieve passende jeugdhulp is een maatschappelijke opgave waarvan inkoop, contractering en

verantwoording zijn afgeleid, zo stelt de TAJ. Er ontbreekt nu vaak een ‘duidelijk en gedeeld beeld over de gewenste veranderingen en de kwaliteitseisen waaraan (specialistische) passende hulp moet voldoen. Dit belemmert effectieve samenwerking tussen gemeenten en aanbieders en staat de doorontwikkeling van het stelsel in de weg’, aldus de TAJ in de rapportage ‘Tussen droom en daad, op weg naar een volwassen jeugdstelsel’.

Aanbestedingsregels

Er zijn nog steeds (hardnekkige) knelpunten bij de contractering, de bekostiging en in de

administratieve voorwaarden voor de uitvoering, zo constateert de TAJ. ‘Die belemmeren veranderingen naar meer integraal werken, leveren het risico op van onnodig lange wachttijden voor cliënten en zorgen voor onnodige uitvoeringskosten in de specialistische jeugdhulp en in de jeugdbeschermingsketen.’ Hoewel het afgelopen jaar stappen zijn gezet, hebben die onder meer onvoldoende geleid tot een afname van vermijdbare administratieve lasten. Ook is de bedrijfsvoering bij gemeenten en aanbieders niet overal op orde. Gemeenten, maar ook zorgaanbieders en gecertificeerde instellingen, worstelen met de toepassing van de aanbestedingsregelgeving. Deze knelpunten moeten ‘doortastend’ worden aangepakt.

Financiële problemen

Bij vier op de tien (boven)regionale specialistische aanbieders bestaat een zorgelijke financiële situatie. Bij Gecertificeerde Instellingen (GI’s) is dat zelfs de helft. ‘De financiële druk zorgt ervoor dat een deel van de aanbieders zich vooral richt op overleven en zich minder richt op vernieuwen. Dat is zorgelijk gezien de cruciale rol van de zorgaanbieders in de zorgvernieuwing’, stelt de TAJ.

Risico’s

De financiële problemen leveren ook risico’s op voor de continuïteit van specialistische jeugdhulp en jeugdbescherming, waarschuwt de TAJ. Dat deed zij ook in eerdere jaarrapportages. De TAJ hamert op de noodzaak tot het maken van regio-overstijgende afspraken. De financiële gezondheid van instellingen moet worden gevolgd om te kunnen ingrijpen als de continuïteit in gevaar komt.

Realiteitszin

De transformatie moet realistisch en stap voor stap worden aangepakt, zo luidt de derde hoofdboodschap. De verwachting dat de Jeugdwet zou leiden tot betere en efficiënter hulp aan kwetsbare jongeren is nog onvoldoende uit de verf gekomen. ‘Daarvoor zijn de

veranderingen te complex en waren de ambities over de opbrengst van deze stelselwijziging te hoog’, stelt de TAJ. ‘Realiteitszin is nodig bij alle betrokkenen over de forse opgave die er ligt in het bereiken van de ambities van het nieuwe stelsel en de tijd die daarmee gemoeid is.’

To-do lijst

Gemeenten, aanbieders en rijk moeten zich niet gek laten maken door de to-do lijst van op te lossen problemen, knelpunten en de achterblijvende ontwikkeling. ‘Spreek voor de komende jaren op de

verschillende niveaus een heldere, volgbare ontwikkelagenda af met duidelijke – gemeenschappelijk

gedragen – doelstellingen en prioriteiten, zodat veranderingen stapsgewijs worden doorgevoerd.’