Miljoenenopbrengst door aanpak fraudeurs

Een strengere aanpak van fraude bij bijstandsuitkeringen heeft de gemeente Enschede vorig jaar 3,5 miljoen euro opgeleverd. De gemeente zet de ingeslagen weg voort.

Sancties

De grootste ‘buit’ werd binnengehaald door het beëindigen van lopende –onterecht toegekende-  uitkeringen en het niet toekennen van aangevraagde bijstand. Na fraudeonderzoek leverde dit 2,5 miljoen euro op. Met het opleggen van sancties werd nog eens twee ton opgehaald. Voor acht ton werd aan teveel uitgekeerde uitkering teruggehaald.

Fraudebestrijders

Na gedegen fraudeonderzoek werden 98 aanvragen voor een bijstandsuitkering niet toegekend. In 77 gevallen werd de uitkering stopgezet. Ruim 1.800 keer werd het maandbedrag verlaagd als sanctie op overtreding van de regels.

Het resultaat van de fraudebestrijders is in 2011 bijna twee keer verdubbeld ten opzichte van 2009. In 2009 was Enschede 67,5 miljoen euro kwijt aan bijstandsuitkeringen. In 2010 ruim 65,6 miljoen en vorig jaar een krappe 65,9 miljoen euro.

Fraudeteam

Sleutel tot de succesvolle fraudeaanpak lijkt te liggen in het onderbrengen van handhaving in een team, waartoe in 2010 is overgegaan. ‘Voorheen werkte handhaving decentraal en had elke wijk zijn eigen handhaver die op locatie zat. Dit was niet bevorderlijk voor de samenwerking tussen de handhavers. Ieder had bovendien zijn eigen manier van werken en de handhavers functioneerden ‘op een eilandje’. Sinds 2010 wordt er vanuit een eenduidige aanpak gewerkt en zit er een duidelijk plan achter het team’, verduidelijkt woordvoerder Catharina Broekman van de gemeente Enschede. Ook het koppelen van gegevens van verschillende instanties zoals de belastingdienst, UWV, Kamer van Koophandel en de RDW maakt gerichter handhaven mogelijk. De gemeente kan, voordat zij een uitkering gaat verstrekken, bij deze instanties gegevens opvragen.

Campagne

Het komt steeds minder vaak voor dat bijstandsgrechtigden een sanctie krijgen opgelegd omdat geen of verkeerde inlichtingen aan de gemeente zijn verstrekt. De gemeente noemt dit opvallend. Enschede denkt dat dit te maken heeft met campagnes als ‘voorkom problemen / weet hoe het zit’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid  (SZW). In deze campagne worden mensen bewust gemaakt van hun plichten als ze een uitkering hebben.

Preventief

Handhaven begint in de optiek van de gemeente bij het goed informeren van de klant over de rechten en plichten. ‘Regelmatig communiceren over de resultaten van handhaven werkt preventief. Als de pakkans groot is en daarmee blijkt dat fraude niet loont, wordt het minder interessant om de regels niet na te komen’, aldus Broekman.

Uitbannen

Enschede weet niet of ze het goed doet in vergelijking met andere gemeenten. ‘Er bestaat geen benchmark over handhaving, dus er is geen feitelijk materiaal. De behaalde resultaten geven wel aan dat onze aanpak werkt.’ De gemeente gaat verder op de ingeslagen weg en intensiveert waar mogelijk de fraudebestrijding. Op de vraag of de fraude na een strenge aanpak niet uit de wereld is geholpen, antwoordt Enschede ontkennend. ‘We hebben niet de illusie dat, zolang er uitkeringen worden verstrekt, fraude geheel uit te bannen valt.’