Huisuitzettingen Utrecht fors gestegen

Het aantal huisuitzettingen in de gemeente Utrecht is het afgelopen jaar fors gestegen. Volgens woningcorporatie Bo-Ex was het aantal huurders dat uit zijn huis is gezet in 2013 vijf keer hoger dan in 2012.

Stijging aantal huurders met betalingsachterstand
GroenLinks en SP hebben het Utrechtse college gevraagd of het iets kan doen aan de in hun ogen enorme stijging van het aantal huisuitzettingen. De partijen hoorden vorige week tijdens een debat over de betaalbaarheid van huurwoningen van woningcorporatie Mitros dat de omvang van hun debiteurenportefeuille in een jaar tijd met een derde is toegenomen. Het aantal huurders met een betalingsachterstand nam met 15 procent toe tot 8 procent van het totaal aantal huurders.

Betere betalingsregelingen
Woningcorporatie Bo-Ex liet zelfs weten dat het aantal huisuitzettingen in 2013 vijf keer hoger was dan in 2012. Dit leidde tot grote zorgen bij GroenLinks en SP. Volgens hen zijn huurders een steeds groter deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten, de zogenoemde "woonquotes". Die liggen volgens hen steeds vaker op 40 procent, waar het Nibud een kritieke grens van 25 procent hanteert. Om huisuitzettingen te voorkomen willen de partijen betere betalingsregelingen en dat het college mogelijkheden bekijkt hier iets aan te doen, bijvoorbeeld in samenwerking met het rijk.

Oplossing op laatste moment
Manager wonen Coen Braan van Bo-Ex onderschrijft weliswaar de vervijfvoudiging van het aantal huisuitzettingen, maar wil de cijfers graag nuanceren. ‘In 2013 hadden we 34 uitgevoerde ontruimingen, in 2012 was dat aantal historisch laag: 7.’ Toch ziet ook hij een forse toename. ‘Er is 79 keer niet ontruimd, terwijl er wel een vonnis lag. Dan is er op het laatste moment nog een oplossing gevonden.’ Nadere analyse van de 34 uitzettingen laat zien dat 18 daarvan al eerder een ontruimingsvonnis kregen, maar deze niet is uitgevoerd. ‘Soms is dat al een paar keer eerder gebeurd bij dezelfde mensen. In een geval zelfs zes keer. In eerdere jaren waren de aantallen lager, maar ergens is het natuurlijk eindig.’

Verdubbeling aantal vonnissen
Ook zijn 9 van de 34 gevallen "noorderzonnetjes", mensen die verdwenen zonder dat er nog iets van ze is vernomen. ‘En nog vijf gevallen van illegale bewoning. Dan is er onderhuur en betaalt de hoofdhuurder die ergens anders verblijft geen huur meer. Dan staat er in feite niemand op straat.’ Wel ziet hij een toename van het aantal vonnissen. ‘Dat is meer dan verdubbeld. Van 46 in 2012 naar 116 in 2013. We zien dat mensen het erop aan laten komen. Mensen maken keuzes en vinden consumptiegoederen ook belangrijk. Die moeten ze ook betalen en dan komen ze snel in problemen.’

Lang wachten op uitkering
Bo-Ex zegt veel tijd en aandacht te steken in het duidelijk maken van de gevolgen van niet betalen. ‘Je hebt de niet-willers, maar dat is steeds minder mogelijk. Je hebt ook de niet-kunners. Mensen die echt onvoorstelbaar lang moeten wachten op een uitkering. Soms wel acht weken. Als je dat kunt aantonen, doen wij niet moeilijk.’

Meer betalingsafspraken
Een trend is dat meer mensen vragen om betalingsafspraken. ‘Dat is een gevolg van meer mensen die een uitkering aanvragen.’ De kosteloze betalingsregeling op afspraak is een van de regelingen die Bo-Ex al toepast. ‘We filteren mensen eruit die het moeilijk hebben. We hebben een project voorkomen huisuitzetting, bieden extra ondersteuning of een budgetcoach. We doen veel, maar je houdt een groep recidivisten.’ Op de website biedt Bo-Ex een Huurwijzer, waar door zeven vragen te beantwoorden duidelijk wordt of het verstandig is om een woning te nemen. ‘Je maakt mensen bewust van de werkelijke kosten. We nemen kosten voor het energielabel bijvoorbeeld ook mee.’

Cijfers Utrecht "fors"
Woningcorporatiekoepel Aedes heeft nog geen landelijke cijfers over het aantal huisuitzettingen in 2013. In 2012 is bij 6750 huishoudens overgegaan tot huisuitzetting. Een stijging van ruim 10 procent ten opzichte van 2011. ‘De cijfers uit Utrecht zijn wel fors’, reageert woordvoerder Pluup Bataille. ‘We hebben de laatste jaren natuurlijk te maken met economische crisis, werkloosheid en stijgende huren.' Woningcorporaties worden wel actiever en benaderen huurders eerder als zij problemen signaleren, zegt Bataille. 'Ze praten met gemeenten of met welzijnsinstellingen en kijken wat nodig is voor ene oplossing, zoals schuldhulpverlening of slimmer besparen.’ Huurachterstanden waren in 2012 in bijna 80 procent van de gevallen reden voor huisuitzetting. ‘Dat was al een fors signaal.’

Daling huisuitzettingen in Arnhem
Toch is het landelijke beeld divers, weet Bataille. Een evaluatie van het Meldpunt Ontruimingen in de gemeente Arnhem laat bijvoorbeeld tegen de landelijke trend in een daling zien van het aantal huisuitzettingen: van 143 in 2012 naar 110 in 2013. Wethouder Henk Kok: ‘Dat we erin slagen om in een tijd van economische crisis tegen landelijke trends in het aantal ontruimingen te laten afnemen is een groot compliment waard aan alle betrokkenen. Maar we zijn er natuurlijk nog niet.’

De gemeente Utrecht wil eerst de raadsvragen van GroenLinks en SP beantwoorden voor antwoord te geven op vragen over de cijfers van de corporaties.