Gemeenten weigeren massaal onderzoek jeugd

165 gemeenten hebben het verplichte cliëntervaringsonderzoek (ceo) Jeugd niet uitgevoerd. Ede is een van die gemeenten. Zij stelt dat de privacy van jongeren die zorg ontvangen zonder medeweten van hun ouders, nog niet kon worden gegarandeerd. Veel gemeenten klagen over een stapeling van ervaringsonderzoeken en onnodige regeldruk voor professionals en cliënten.

Veiligheid

‘Het is niet wenselijk dat deze jongeren thuis een brief ontvangen waarin staat dat zij gebruik hebben gemaakt van jeugdhulp. De kans bestaat dat anderen die brief lezen en dat kan de jongere in gevaar brengen’, zo laat een woordvoerder van de gemeente Ede weten. De gemeente heeft over de weigering geen contact gehad met het ministerie. ‘We hebben weloverwogen niet meegedaan, omdat we de privacy en veiligheid van jongeren belangrijk vinden. Het huidige ceo kan dit niet garanderen.’

Benutten uitkomsten

Het ministerie van VWS laat desgevraagd weten dat 225 gemeenten over 2016 de resultaten van het cliëntervaringsonderzoeken jeugd aan het ministerie hebben gestuurd; 165 gemeenten hebben dus niet aan de wettelijke verplichting voldaan. Het ministerie vindt het in eerste instantie aan de gemeenteraden om hun colleges hierop aan te spreken. ‘Het ministerie van VWS vindt het belangrijk dat de positie en ervaringen van mensen worden meegenomen bij het evalueren en het verbeteren van het gemeentelijke en landelijke jeugdbeleid. Het is aan de gemeenteraden om hun colleges aan te spreken op het uitvoeren van ervaringsonderzoeken en benutten van de uitkomsten’, aldus een woordvoerder van minister Hugo de Jonge (VWS).

Anonimiteit

Om te zien hoe andere gemeenten omgaan met de privacy van jongeren die anoniem in zorg zijn, heeft Ede ervaringen van andere gemeenten geïnventariseerd. Daaruit komt onder meer naar voren dat de privacy nog steeds niet kan worden gegarandeerd omdat zorgaanbieders anonimiteit niet registreren. Ook is de respons bij gemeenten die de cliëntervaringen hebben gemeten zo laag is dat er geen conclusies aan kunnen worden verbonden, zo laat de woordvoerder weten.

Doorontwikkeling ceo jeugd

Ede treft wel voorbereidingen om volgend jaar (over 2017) een ceo jeugd uit te voeren. Daarvoor volgt ze onder meer de ontwikkelingen rondom de doorontwikkeling van het ceo jeugd. De gemeente doelt daarbij onder meer op het – onlangs afgeronde – onderzoek naar de bruikbaarheid van de Modelvragenlijst Jeugd en Ouders (MCJO) en het nut van het jaarlijks kwantitatief meten van ervaringen met de jeugdzorg. Tien pilotgemeenten hebben aan het onderzoek meegedaan, dat in opdracht van gemeentekoepel VNG is uitgevoerd door Stichting Alexander en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Het toekomstige cliëntervaringsonderzoek (ceo) jeugd moet efficiënter en flexibel van vorm, inhoud en frequentie worden, zo adviseren zij aan het ministerie van VWS.

Regeldruk

De gemeentelijke zorgen over de uitvoering van het cliëntervaringsonderzoek jeugd zijn bij het ministerie bekend. Naar aanleiding van signalen is het ministerie in gesprek met de VNG om verbeteringen door te voeren door beschikbare informatie, zoals bij het CBS, beter te benutten en de regeldruk te verminderen, aldus de woordvoerder. Cliëntervaring (verminderde ervaren problematiek) is één van de outcome indicatoren, die vanaf 1 januari 2018 bij het CBS voor aanbieders beschikbaar zijn. ‘Op basis van deze indicatoren kan met gemeenten het gesprek worden gevoerd’, zo scheef toenmalig staatssecretaris Van Rijn in maart aan de Kamer. ‘Ik ga onderzoeken op welke wijze dit instrument gebruikt kan worden voor cliëntervaring, om zo de lastendruk voor aanbieders, professionals en cliënten te beperken. Daarbij wordt bezien of de verplichting in de Jeugdwet voor gemeenten kan worden geschrapt.’

Integrale vragenlijst

In diezelfde brief liet Van Rijn weten dat hij samen met gemeenten, aanbieders, professionals en cliënten in een paar gemeenten een pilot wil starten om de diverse cliëntervaringsonderzoeken samen te voegen tot een integrale vragenlijst.  

Lees het hele artikel over de ervaringen met cliëntervaringsonderzoeken Jeugd en Wmo deze week in Binnenlands Bestuur nr. 21 (inlog)