Gemeenten: geen extra geld voor thuiszorg

Den Haag is de enige gemeente die structureel miljoenen euro’s vrijmaakt om de rijksbezuinigingen op de huishoudelijke hulp te verzachten. Gemeenten leggen wel massaal reservepotjes aan in het geval de kosten voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) de pan uitrijzen.

465 miljoen
Dat blijkt uit een analyse van de coalitieakkoorden van de tien grootste steden door Binnenlands Bestuur. Alle gemeenten moeten komend jaar een bezuiniging van in totaal 465 miljoen euro opvangen op de huishoudelijke hulp (hh). Het rijk kort die hh-budgetten met zo’n 32 procent. Iedere gemeente mag zelf bepalen hoe zij deze budgetkorting opvangt. Het gros van de ‘G-10’ kiest voor bezuinigingen op deze post, zo blijkt uit de coalitieakkoorden, al gebeurt dat op veel verschillende manieren. Inwoners in de ene stad krijgen bijvoorbeeld minder uren ‘poetshulp’ toegekend, terwijl in andere steden het pakket wordt uitgekleed. Boodschappen doen en strijken worden dan helemaal niet meer vergoed, al wordt er in de wijk vaak wel iets (laagdrempelig) voor geregeld.

Verzachting rijksbezuiniging
Den Haag trekt als enige gemeente incidenteel negen miljoen euro en structureel zes miljoen euro uit voor verzachting van de rijksbezuiniging op de huishou­delijke hulp. ‘Omdat wij het belangrijk vinden dat ouderen en gehandicapten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen’, stellen D66, PvdA, de Haagse Stads Partij (HSP), VVD en CDA in hun coalitieakkoord Haagse kracht. Amsterdam speelt hier incidenteel tien miljoen euro voor vrij. Amsterdammers die deze hulp nu ontvangen, behouden deze tot 2016. Eind dit jaar komt het college van D66, VVD en SP met een voorstel hoe met nieuwe aanmelders wordt omgegaan.

Financiële reserves
Uitgezonderd in die van Den Haag en Amsterdam wordt in geen enkel ander coalitieakkoord gerept over verzachting van de budgetkorting op de huishoudelijke hulp door extra geld op de gemeentebegroting vrij te maken. Wel bouwen gemeenten speciale financiële reserves op, voor het geval de kosten voor de uitvoering van de Wmo, en/of de twee andere decentralisaties binnen het sociaal domein (jeugdzorg en werk) hoger uitvallen dan gedacht.

Knelpunten
Zo komt Breda met een risicoreservering van twintig miljoen euro. Utrecht heeft gekozen voor een fonds om de drie decentralisaties ‘zacht te laten landen’. In 2016 en 2017 wordt jaarlijks vier miljoen in dat fonds gestopt, waarmee knelpunten kunnen worden opgelost die in de overgangsfase kunnen ontstaan. Tilburg stelt een egalisatiereserve van tien miljoen euro in, Amsterdam stopt incidenteel 10,3 miljoen euro in de Wmo-egalisatiereserve.

Weerstandsvermogen
Groningen heeft in het weerstandvermogen middelen gereserveerd voor het geval de benodigde bezuinigingen niet kunnen worden gerealiseerd. Nijmegen stelt vanaf 2015 twee specifieke reserves in: de Wmo reserve en de Participatiereserve. Het college van Rotterdam (Leefbaar Rotterdam, D66, CDA) schrijft in zijn Volle kracht vooruit dat voor tegenvallers ‘een passende reserve’ wordt aangehouden. Bedragen worden niet genoemd. Eindhoven heeft de afgelopen jaren bewust ruim begroot in het sociaal domein. Hieruit is ‘voldoende reserve opgebouwd voor een zachte landing van de decentralisaties’, zo staat in het coalitieakkoord Expeditie Eindhoven van PvdA, SP, GroenLinks en D66.  In het akkoord van Almere wordt niet gerept over buffers of risicovoorzieningen, alleen dat het college snel zal ‘inspringen als het mis dreigt te gaan’.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 16 van deze week.