Factsheet toont dilemma's bij uitvoering armoedebeleid

Tijdens de armoede-estafette heeft de dossiergroep Armoede van de G32 een factsheet gemaakt met aandachtspunten en dilemma’s in de uitvoering van het armoedebeleid.

Extra geld armoedebeleid
In nauwe samenwerking met Divosa, VNG, Platform 31 en Movisie is een overzicht gemaakt kansen, aandachtspunten, knelpunten, dilemma’s en politieke keuzes op het gebied van armoedebestrijding.
Het kabinet gaat het armoede- en schuldenbeleid de komende jaren namelijk intensiveren. In 2013 wordt nog 19 miljoen uitgegeven, maar in 2014 al 80 miljoen en vanaf 2015 structureel 100 miljoen. Het meeste geld komt ter beschikking van gemeenten. Het geld is niet geoormerkt, maar het is nog onduidelijk hoeveel van het extra geld gemeenten in 2014 en 2015 kunnen inzetten.

Toename stapelingsrisico's
Een van de aandachtspunten is het toenemen van de stapelingsrisico’s door nieuwe regelgeving en forse bezuinigingen. Uit de stapelingsmonitor blijkt dat met name negatieve effecten optreden voor 75-plussers, chronisch zieken, Wajongers en intramuralen. Gevaar is dat het extra geld straks wordt gebruikt om deze stapelingseffecten te verzachten of op te lossen, waardoor het inkomensondersteuning wordt in plaats van participatiebevordering. Goed onderzoek vanuit het ministerie naar deze stapelingseffecten om deze te kunnen ondervangen is daarom raadzaam. Pas daarna kunnen gemeenten beleid maken op participatiebevordering en vroegsignalering.

Maatwerk doorkruist door centralistische bewegingen
Een ander dilemma is dat maatwerk door gemeenten na de decentralisaties wordt doorkruist door tegengestelde centralistisch bewegingen vanuit het rijk. Gemeenten zullen het extraatje van 100 euro dat het rijk in 2014 via gemeenten aan minima zal verstrekken mogelijk anders willen gebruiken dan de burger zelf, bijvoorbeeld met een impuls geven aan “eigen kracht”, “zelfredzaamheid” en “meedoen in de maatschappij”. Verder worden gemeenten door een toename van regels in het kader van de Maatregelen WWB belemmerd om werk te maken van werk. Ook wordt maatwerk bemoeilijkt door gemeenten te verplichten zwaardere sancties op te leggen wanneer burgers frauderen.

Ministerie moet ook integrale visie hanteren
De dossiergroep vraagt het ministerie van SZW om ook een integrale visie te hanteren en met een integrale aanpak te komen bij de totstandkoming van wet- en regelgeving. Van gemeenten wordt dat al verwacht, maar die lopen op een aantal dossiers tegen wettelijke beperkingen en conflicterende maatregelen aan. Het helpen van jongeren met schulden wordt nu bijvoorbeeld bemoeilijkt door het strakke incassoregime van DUO en het CJIB en de vier weken zoektijd die vanuit de WWB aan jongeren wordt opgelegd waarin ze geen WWB-uitkering ontvangen. Ook het mogelijke maken van schuldbemiddeling door private partijen heeft nadelige effecten voor gemeenten, omdat zij verantwoordelijk zijn voor de integrale aanpak om mensen zelfredzaam te maken en schulden aan te pakken. Het risico is dat private partijen zich alleen op het technisch regelen van de schulden richten.

Invoeringsdata wetten moeten samenvallen
Tot slot wijst de dossiergroep erop dat de invoeringsdata voor de Maatregelen WWB en de Participatiewet niet samen vallen, terwijl deze alles met elkaar te maken hebben. Dat veroorzaakt een onnodig zware belasting op de gemeentelijke werkprocessen en op de communicatie met en informatieverstrekking aan de burgers. Ambtenaren en andere uitvoerders moeten dan in korte tijd  twee keer geschoold worden op een nieuw wettelijk kader. Het is dus erg praktisch als beide wetten gelijktijdig op 1 januari 2015 worden ingevoerd.

Brief Klijnsma
De factsheet is gemaakt naar aanleiding van de armoede-estafette die in oktober plaatsvond en waar gemeenten in gesprek konden met staatssecretaris Jetta Klijnsma over de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid. De factsheet sluit ook aan op een eerdere brief van Klijnsma over dit onderwerp.