Regeerakkoord: bouwstenen en kansen voor de sociale economie

Effecten voor inclusieve arbeidsmarkt, een samenleving met meer ruimte voor bewonersinitiatief en sociaal ondernemerschap.

Het duurde even, maar nu is ‘ie er dan toch: het langverwachte regeerakkoord. Na de eerste samenvattingen, analyses en de start van het politieke debat nog een duit in het zakje: welke kansen biedt het Regeerakkoord voor het verder werken aan een meer inclusieve arbeidsmarkt, een samenleving met meer ruimte voor bewonersinitiatief en sociaal ondernemerschap?

Zonder dat er sprake is van kabinetsvoornemens op het gebied van sociaal ondernemerschap zal de ontwikkeling van deze snel groeiende sector doorzetten. Met effecten op het bieden van meer kansen voor mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt, innovatie op het gebied van zorg en welzijnsconcepten, en met innovatieve oplossingsgerichte bijdragen aan duurzaamheid en circulaire economie.

De overheid hoeft niet het voortouw te nemen in het stimuleren van sociale economische ontwikkeling. Tegelijkertijd ligt midden in de driehoek overheid – samenleving – markt een enorm potentieel om maatschappelijke vraagstukken op te pakken. Ondernemers met maatschappelijke impact hoog in het vaandel voegen waarde toe. Voor klanten en afnemers, maar ook voor stakeholders zoals gemeenten. Denk aan kansen op de arbeidsmarkt en het besparen op uitkeringen. Denk aan bijdragen aan nieuwe woon- en zorgconcepten, en langer zelfstandig thuis wonen. Denk aan de energietransitie, en duurzaamheidsdoelstellingen van gemeenten. Daarom heeft de lokale overheid er veel belang bij om kansen en mogelijkheden maximaal te pakken en ondernemers- en bewonersinitiatieven te ondersteunen. Het regeerakkoord biedt hiervoor echte kansen.

Waar liggen de mogelijkheden voor ondernemen met impact op de verschillende maatschappelijke issues?

Werk en inkomen, en inclusieve arbeidsmarkt

• Het belang van een inclusieve samenleving wordt benadrukt. Aanbestedingsregels in het sociale domein en kansen voor nieuwe toetreders en innovatieve vormen van ondersteuning worden actief gestimuleerd.
• Er komt extra budget voor extra 20.000 beschutte werkplekken.
• De loonkostensubsidie wordt een loondispensatieregeling: hiermee kunnen werkgevers onder het wettelijk minimumloon betalen, al naar gelang de verdiencapaciteit van de persoon in kwestie. De gemeente vult het inkomen aan. Mensen die meer gaan verdienen dan het wettelijk minimumloon op basis van een ontwikkeling in verdiencapaciteit blijven meetellen voor de doelgroep banenafspraak: investeren in ontwikkeling loont voor werkgevers.
• Er komen meer prikkels in de arbeidsongeschiktheidsregelingen richting werk. Daar horen geschikte arbeidsplaatsen bij, in een inclusieve arbeidsmarkt.
• Er komt een actief ‘reshoring’ beleid: terughalen van meer eenvoudig productiewerk.

Nieuwkomers en werk

• Er komt een meer flexibel asielsysteem waarin opvang, de asielprocedure en de integratie dan wel terugkeer integraal worden benaderd.
• Na een eerste selectie worden asielzoekers met een grote kans op asiel geplaatst in kleinere centra in de buurt van de gemeente verantwoordelijk voor de huisvesting. Daar wordt direct begonnen met taalles en integratie, waarbij rekening wordt gehouden met werkkwalificaties en het lokale aanbod van werk.
• Gemeenten houden experimenteerruimte voor het bieden van werkmogelijkheden.
• Gemeenten innen voor statushouders gedurende de eerste twee jaar de zorgtoeslag, huurtoeslag en bijstand, en de nieuwkomer ontvangt voorzieningen en begeleiding in natura met leefgeld. Indien de nieuwkomer gaat werken kan hij of zij eerder uitstromen.
• Het Rijk zet druk op de tegenprestatie als instrument voor het bevorderen van integratie. Op tal van maatschappelijke vraagstukken liggen hier kansen.

Duurzaamheid en circulaire economie

• Duurzaamheid is nu echt een serieus thema, ambitieuzer dan voorheen.
• Er wordt fors ingezet op verduurzaming van de gebouwde omgeving: een buitenkans voor sociale bouwondernemers.
• Het halen van de CO2 reductiedoelstellingen vraagt om creatieve oplossingen. Dat is niet alleen high-tech innovatie, maar ook de optelsom van initiatieven ‘van onderaf’, zoals energiecoöperaties gericht op zonne-energie, isolatie van woningen en gebouwen en aanleg van windmolens. Veel bewonersinitiatieven krijgen momenteel vorm in coöperatieve ondernemingen. En steeds vaker worden die verbonden met impact op werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, en verbonden met initiatieven als de circulaire stad. Ook hier liggen kansen voor sociaal ondernemerschap.

Zorg- en welzijnsinnovaties

• Er komen passende regels en meer ruimte voor ondernemingen met sociale of maatschappelijke doelen met behoud van een gelijk speelveld.
• Er ontstaat meer ruimte voor “Right to Challenge” regelingen voor burgers en lokale verenigingen voor het vormgeven van collectieve voorzieningen. In de praktijk zien we nu dat dat vaak gepaard gaat met goed ondernemerschap.
• De overheid gaat inkoopkracht beter benutten voor het versnellen van duurzame transities, inschakelen van kwetsbare groepen en om innovatief in te kopen.

Onderwijs en samenleving

• De investeringen in het onderwijs bieden drie kansen voor sociaal ondernemen: steeds meer studenten willen ondernemer worden en werken verbinden met zingeving, en ‘een betere wereld’. Studenten hebben onderzoek- en stageplaatsen nodig. De onderwijsinstellingen willen hun netwerk en relatie met ondernemers versterken, en bijdragen aan een betere aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt.
• De maatschappelijke dienstplicht biedt kansen voor sociaal ondernemerschap.

Randvoorwaarden verbeteren

• Per 2019 worden de middelen voor het sociaal domein die ‘integreerbaar’ zijn, toegevoegd aan de algemene middelen en toegekend volgend dezelfde ‘trap op/trap af’ systematiek. Dit geeft meer flexibiliteit en mogelijkheden voor gemeenten om uitdagingen in het sociaal domein te verbinden met ondernemerschap en bewonersinitiatief.
• Startups en publiek-private samenwerking met het midden- en kleinbedrijf worden gestimuleerd.
• Aanbesteden door de overheid moet toegankelijker worden voor het MKB.
• Gemeenten krijgen hulp bij het oplossen van knelpunten in wet- en regelgeving in het aanbestedingsbeleid. Er kan meer ruimte komen voor niet alleen een nadere uitwerking van ‘social return’ afspraken, het biedt bij slim gebruik ook mogelijkheden voor doorontwikkeling naar impact financiering.

Het verschil maken door kansen te zien èn bij te dragen aan innovatieve oplossingen voor economische en maatschappelijke vraagstukken: dat is KplusV. Op het gebied van de sociale en circulaire economie heeft KplusV ervaring, kennis en verbindend vermogen om bij te dragen in deze sector. Met Move2Social, een versneller voor de start van sociale ondernemingen. Met gericht advies op de herstructurering van de SW sector, en ondersteuning in de implementatie. Met het stimuleren en organiseren van publiek-private samenwerking. Met het verbinden van ondernemerschap aan het sociaal domein en het werken aan nieuwe verdien- en financieringsmodellen.

Beweging creëren van idee naar impact? Neem dan contact op met Geert van Dijk