‘Zwicht niet voor verleiding nieuwe winkellocaties’

Gemeenten moeten niet zwichten voor de verleiding van grondverkoop op locaties aan de rand van de stad. Investeringen in bestaande, perspectiefrijke winkelgebieden zijn noodzakelijk om binnensteden levensvatbaar en aantrekkelijk te houden. Regionaal beleid is daarbij onmisbaar.

Mengen in discussie

Dat betoogt de IVBN, belangenvereniging voor institutionele vastgoedbeleggers die op vooral A-locaties in grote steden vastgoedportefeuilles (winkels, kantoren, bedrijfsruimten, huurwoningen) beheren in opdracht van pensioenfondsen en verzekeraars. Het is voor het eerst dat de grote beleggers zich nadrukkelijk mengen in de discussie over leegstand en detailhandel.

Durven kiezen

Durven kiezen voor sterke locaties, luidt de boodschap in het visiedocument dat de vereniging vrijdag aanbiedt aan de G32 en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Dat betekent de zwakke plekken in kansrijke winkelgebieden aanpakken en investeren in winkelen als ‘beleving’, zegt directeur Frank van Blokland. Dat is wat volgens hem toekomst heeft: funshoppen, gezelligheid.

Problemen oplossen in aanloopstraten

Investeren in sterke winkellocaties is een taak voor gemeenten, beleggers, ontwikkelaars en retailers samen, zegt Van Blokland. Gemeenten hebben daarin wel een voortrekkersrol: zij moeten hun winkelgebieden analyseren om te ontdekken wat toekomst heeft. Dat betekent in veel gevallen problemen oplossen in aanloopstraten. Die hebben van oudsher een mix van wonen, werken en winkelen gehad. ‘In economisch goede tijden nam het winkelen een vlucht. Nu het slechter gaat en winkels leegstaan, moeten we durven terugkeren naar wonen, of nieuwe functies zoals een kinderdagverblijf, kleine accountant of pedicure.’

Geen lokale tegenwerking

Deze aanpak vraagt om regionale samenwerking, niet om lokale tegenwerking. Gemeenten beconcurreren elkaar om nog wat van hun waardeloze bouwgrond te kunnen verkopen aan ontwikkelaars en winkelketens die ruimte zoeken voor nieuwe ontwikkelingen buiten bestaand winkelgebied. Zo proberen sportspeciaalzaak Decathlon en bouwmarkt Hornbach nieuwe winkelgebieden van de grond te krijgen in de regio Arnhem-Nijmegen. De Stadsregioraad stemde onlangs – met 11 van de 21 stemmen voor – in met een positief advies. Het woord is nu aan de provincie Gelderland.

Juridische stappen

De grote minderheid in de regioraad die tegen de plannen is, maakt duidelijk hoe lastig het is om te komen tot regionale overeenstemming en hoe verschillend de lokale belangen zijn. Winkeliers in aangrenzende gemeenten vrezen leegloop door de nieuwe ketens. Een vergelijkbare situatie speelt in de gemeente Steenwijkerland, die de komst van een megasupermarkt wil toestaan. De lokale winkeliersvereniging dreigt met juridische stappen, om de komst van de grote concurrent alsnog tegen te houden.

Tegen elkaar uitgespeeld

‘Het is voor gemeenten ontzettend moeilijk’, erkent Van Blokland, die zelf ook een tijd werkzaam was als afdelingshoofd Economische Zaken bij de gemeente Groningen. Gemeenten zijn zoekende, ziet hij, en worden in verleiding gebracht door partijen die wat willen. ‘Ze kijken naar elkaar: als ik het niet doe, doet de buurman het. Ze worden tegen elkaar uitgespeeld door ontwikkelaars en winkelketens die proberen tegen de laagst mogelijke grondprijs in de regio een ontwikkeling tot stand te brengen. Helaas laten gemeenten dan hun private belang – een stukje grond verkopen – prevaleren boven het publieke belang van een sterk winkelgebied in de kern van hun gemeente.’

Lees het hele artikel vanaf vrijdag in BB22