‘Spuiplein wordt het podium van de stad’

Zes jaar lang was Den Haag gegijzeld door plannen voor een nieuw stadshart. Nu trekt de kersverse wethouder stadsontwikkeling Joris Wijsmuller – tot de verkiezingen in maart de felste tegenstander van het Spuiforum – de ontwikkelingen vlot met een nieuw plan; omvangrijker en duurder, maar minder risicovol. Vrijdagnacht ging de gemeenteraad akkoord. Wijsmuller licht de ommezwaai toe.

Een citaat uit een opiniestuk van u: “Bij een internationale stad met meer dan een half miljoen inwoners hoort een levendig, kloppend hart met een breed cultureel aanbod.” Aan dit soort ambities heeft menig college in Nederland zich in het pre-crisistijdperk vertild, met alle financiële ellende vandien. Ook Den Haag krijgt dit plan al jaren niet van de grond. Waarom denkt u dat het nu wel lukt?

‘De plannen zijn nu meer down to earth. Letterlijk, we hebben het plangebied groter gemaakt, waardoor het cultuur- en onderwijscomplex minder hoog wordt en goedkoper, want zalen op elkaar stapelen maakt een gebouw onnodig duur. Tegelijkertijd verbreden we de ontwikkeling naar het hele Spuikwartier. De leegstaande toren waarin het ministerie van Justitie zat, wordt erbij betrokken, waardoor we meer functies aan het gebied kunnen toevoegen, zoals wonen, horeca en detailhandel. Zo ontstaat er een levendig een aantrekkelijk gebied in het hart van de stad. Is dat een pre-crisisambitie? Ik vind het een reële en noodzakelijke ambitie, in een stad van een half miljoen inwoners en met  een breed cultureel aanbod. Dat kunnen we straks zichtbaar maken. Het Spuiplein wordt het podium van de stad.’

De eerdere plannen voor het Spuiforum waren omstreden: duur en risicovol. Hoe zit dat nu?

‘Het oude plan was risicovol door de traditionele aanbestedingsprocedure, waardoor fouten in het traject meteen tot meerkosten leidden. Dat werd een verdienmodel voor de bouwer. Nu kiezen we voor een integrale aanbesteding. De marktpartij is straks verantwoordelijk voor zowel het ontwerp als de bouw en het onderhoud, van het begin tot het eind. Daarmee heeft de markt ook de verantwoordelijkheid om de risico’s te beheersen.’

Toch zijn de kosten voor de gemeente nu hoger, klopt dat?

‘Het onderwijs- en cultuurgebouw wordt niet, zoals in de vorige plannen, 181 miljoen euro met alle risico’s daarbovenop. Het kost nu 176 miljoen euro en dat is een gegarandeerd plafond. Daar gaan we niet overheen. Wel komen de kosten voor de gebiedsontwikkeling erbij: 9 miljoen euro. Daarvoor  pakken we de lege Justitietoren aan, houden we het Spuiplein open, maken we een betere verbinding met het gebied en een mix van functies. In totaal wordt het Spuikwartier dus iets duurder, maar daar gaan we ook veel meer voor doen.’

De gemeenteraad  wil een grotere rol na de aanbestedingsprocedure, zij vreest grip te verliezen. Hoe gaat het college daarmee om?

‘Dat snap ik wel. De raad is niet zo vertrouwd met deze aanpak. Bij een integrale aanbesteding moet je vooral aan de voorkant goed sturen en voorwaarden meegeven. De raad heeft die rol goed gepakt tijdens de raadsvergadering. Er zijn zwaardere randvoorwaarden gesteld aan architectonische, groene en stedenbouwkundige aspecten, er is gestuurd op planning en grondopbrengst. Straks moeten we het overdragen aan de marktpartij die de aanbesteding wint. Als je dan nog iets wilt wijzigen, kost het een hoop geld.’

Het plan Spuikwartier kreeg vrijdag 26 stemmen voor, 18 stemmen tegen. Kunt u het realiseren binnen deze collegeperiode, of gaat het weer van tafel als de oppositie het – tussentijds – voor het zeggen krijgt in Den Haag?

‘In de vorige raad kreeg het plan Spuiforum 23 voor en 22 tegenstemmen, dus we hebben iets meer draagvlak en ik denk dat het nog groeit, doordat we ook de stad erbij betrekken. Wat de planning betreft, als wij straks opdracht hebben gegeven, volgt realisatie en liggen de risico’s verder bij de markt. Het onderwijs- en cultuurcomplex wordt in de zomer van 2019 opgeleverd, dus deze collegeperiode wordt er al flink gebouwd.’

Stel, het lukt allemaal. Kunt u een beeld schetsen van het Spuiplein in 2020?

‘Het Spuiplein is dan een plein waar altijd wat gebeurt, waar veel studenten rondlopen en waar aantrekkelijke terrassen zijn met veel groen. Je kijkt er uit op een mooi architectonisch complex waar ook ‘s avonds lampjes branden en reuring is. Maar je kunt er vooral genieten van het culturele leven op het plein zelf. Daar komt het culturele aanbod van Den Haag tot bloei.’