Fietsparkeren nog niet goed geregeld

Over fietsparkeren bij stations zijn nog geen heldere afspraken gemaakt in de voorlopige plannen van staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur en Milieu) voor het openbaar vervoer voor de komende tien jaar. Een voorstel van het Fietsberaad om de kosten daarvoor eerlijk te delen, is besproken, maar staat niet zwart-op-wit.

Fiets belangrijke schakel

Toch is voorzitter Tymon de Weger van het Fietsberaad blij dat in de conceptversies van de beheer- en vervoerconcessie een paragraaf over fietsparkeren is opgenomen. De fiets is een belangrijke schakel in het vervoer naar en van de trein, zegt De Weger, tevens wethouder in Lansingerland. En dat erkent de staatssecretaris in de conceptstukken die onlangs naar de Tweede Kamer zijn gestuurd.

Rijksbijdrage stopt in 2020

Het Fietsberaad had voorgesteld dat zowel gemeenten, als rijk en NS jaarlijks 25 miljoen euro storten in een pot waaruit de kosten voor het faciliteren van fietsenstallingen bij NS-stations worden betaald. Dat voorstel is niet in de stukken overgenomen. Wel staat er algemeen geformuleerd dat ProRail actief meewerkt om te zorgen voor voldoende fietsparkeerplekken. En dat het rijk via het investeringsprogramma ‘Fietsparkeren bij Stations’ de helft betaalt van investeringen aan fietsparkeerplekken. Die bijdrage stopt echter in 2020.

Hoge kosten handhaving en toezicht

Gemeenten vrezen dat zij vervolgens volledig opdraaien voor de kosten rondom fietsparkeren. Nu al betalen gemeenten veel geld voor het beheer van de stallingen op hun grondgebied en voor handhaving en toezicht op parkeeroverlast buiten de stallingen. Bij elkaar dragen gemeenten daarmee meer dan de helft van de fietsparkeerkosten, stelt De Weger. Als het rijkspotje voor investeringen in nieuwe stallingen leeg is, komt alles voor rekening van gemeenten, vreest hij. En dat terwijl de behoefte aan nieuwe stallingsruimte al jaren groeit en naar verwachting blijft toenemen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft eerder al laten weten dat gemeenten alleen willen blijven meebetalen aan het fietsparkeren als ook de rijksoverheid en de vervoerder dat doen. Ook wil de VNG dat gemeenten dan de regie krijgen over fietsparkeren.

Fietsenstallingen niet aan te slepen

De Weger durft niet te zeggen of dat voor de lange termijn gaat lukken. ‘De afspraak is gemaakt dat de partijen bij elkaar gaan zitten om verder te praten. Waar de partijen op uit komen, moet blijken, maar wij zijn blij dat er beweging in zit. Uitbreiding van fietsvoorzieningen komt al jaren moeizaam tot stand, terwijl fietsenstallingen op veel stations niet zijn aan te slepen. Het fietsgebruik naar de trein is enorm toegenomen. Zo’n 40 tot 60 procent van de treinreizigers komt met de fiets, afhankelijk per station.’

Eerste 24 uur gratis

Fietsers hebben vooral behoefte aan gratis stallingsruimte; de door NS geëxploiteerde betaalde fietsenstallingen hebben steeds meer ruimte over. NS wil daarom fietsparkeren de eerste 24 uur gratis maken, zodat de stallingen weer worden gevuld. Gemeente Arnhem reageerde daarop onlangs verheugd en stelde de gemeentelijke stallingen gratis ter beschikking. Volgens De Weger hangt aan ‘gratis’ echter wel een prijskaartje voor gemeenten. ‘De stallingen zijn dan gevuld, maar het exploitatietekort stijgt en die toename wil NS voor rekening van gemeenten brengen. Bij grote stations loopt dat al snel in de tonnen.’

Kostenbatenanalyse

Overigens zouden overheden bij hun afwegingen over fietsparkeren veel meer gebruik moeten maken van kostenbatenanalyses, stelt Kees van Ommeren van Decisio Economisch onderzoek en advies, die daarover eerder al adviseerde aan het ministerie. Het subsidiëren van fietsparkeren is per reiziger per dag een stuk goedkoper dan het subsidiëren van busvervoer in de stad, blijkt uit onderzoek van Decisio. 'Er is sprake van een weeffout: gemeenten zijn verantwoordelijk voor het fietsparkeren, de provincies en vervoersregio's voor het openbaar vervoer. Als je die financiële afweging bij één bestuursorgaan zou leggen, kun je de kosten en baten van verschillende maatregelen die het openbaar vervoer stimuleren veel beter tegen elkaar afzetten.'