Publiek-private samenwerking versnelt bouwproductie

Een hechte vorm van publiek-private samenwerking zorgt voor een versnelling van de bouwproductie in regio’s waar de gebiedsontwikkeling door de crisis is vastgelopen. Dat stelt Frank Ten Have, vastgoedadviseur bij Deloitte en mede-opsteller van een rapport over grondexploitatie in opdracht van de ministeries Infrastructuur en Milieu, Binnenlandse Zaken en de VNG.

Bouwclaim nieuwe stijl
In het rapport worden nieuwe vormen van publiek-private samenwerking (PPS) genoemd, zoals de ‘bouwclaim nieuwe stijl’. In zo’n constructie zoekt de gemeente als grondeigenaar een partner, meestal een bouwende ontwikkelaar. Die ‘koopt’ zich in door het leveren van expertise. Zijn financieel risico bestaat aanvankelijk uitsluitend uit rente over de grondwaarde.

Optievergoeding

‘De marktpartij betaalt als het ware een optievergoeding,’ volgens Ten Have. ‘Hij krijgt een prikkel om vlot te ontwikkelen zónder de verplichtingen die private partijen op dit moment niet aankunnen. Ziet hij af van bouwen, dan is hij de vergoeding kwijt. De gemeente kan het risico voor de grondexploitatie beheersen. Hebben gemeente en ontwikkelende partij het plan klaar, dan mag laatstgenoemde de gronden afnemen en ontwikkelen.’

Tot volle tevredenheid

Het model is ontwikkeld door de Technische Universiteit Delft en Deloitte. De gemeente Rijswijk ging er als eerste en vooralsnog enige mee aan de slag, waarna ook de uitvoerende partij Dura Vermeer aansloot. Tot aller tevredenheid, zegt Jan Brugman, directeur van de locatieontwikkeling Rijswijk-Buiten. Daar moeten in een oud glastuinbouwgebied (tot 2023) 3500 woningen worden gebouwd: 10 procent sociale huur en 20 procent koopwoningen voor lage middeninkomens (€200.000-250.000).

In de verkoop

De marktconsultatie voor de ontwikkeling ging van start in het diepst van de crisis. Negen partijen wilden op de gestelde voorwaarden met de gemeente in zee. Inmiddels is de eerste pluk woningen in de verkoop. Binnen een maand nadat de folders de deur uit waren gingen de eerste 12 (volledig duurzame) woningen van de hand, in een project van 32 woningen. Tweede helft november worden afspraken gemaakt voor de bouw van de volgende 40.

Beheersing

Brugman ziet aan alle kanten voordelen: ‘Voor de gemeente betekent dit model beheersing van rentelasten, voor marktpartijen een risico dat is te overzien, voor de economie het vlot trekken van de bouwproductie, en voor inwoners doorstroming op de woningmarkt en voor gemeente en corporaties aanpak van scheefwonen.’

Aanbesteding op maat

‘Deze ontwikkeling was niet op gang gekomen zonder een op maat gemaakte aanbesteding, die past bij de nieuwe tijd,’ zegt Ten Have. ‘Bij de pakken neerzitten heeft geen zin. Gemeenten moeten zoeken naar wat wél kan en in overleg met de markt kansen benutten. En schaars geld inzetten op een beperkt aantal kansrijke projecten. Dat is beter dan verder investeren in vertraagde projecten die elkaar kannibaliseren.’