Noorden maakt energieambities niet waar

De drie noordelijke provincies slagen er niet in hun ambitie als koploper in duurzame energieproductie waar te maken. Met tientallen miljoenen geïnvesteerde euro’s wisten Groningen, Friesland en Drenthe Energy Valley goed op de kaart te zetten. Maar de doelstellingen voor het produceren van duurzame energie zijn slechts voor een derde gerealiseerd.

Mooie woorden en adviezen

Het blijft vooral bij woorden, adviezen en plannen maken, concludeert de Noordelijke Rekenkamer maandag in het onderzoek 'Energie in beweging: van zaaien naar oogsten'. De drie provincies (en de kop van Noord-Holland) vormen vanaf 2003 Energy Valley, dat zich richt op het overschakelen van fossiele naar duurzame energiebronnen. Ze hebben veel tijd en geld gestoken in branding, het op de kaart zetten van Energy Valley. Maar er zijn te weinig projecten van de grond gekomen en nieuwe banen zijn vooral te vinden in advisering en planontwikkeling, zo blijkt uit het onderzoek.

Maatschappelijke weerstand tegen windmolens

De provincies zouden zich meer moeten bezighouden met het oplossen van de problemen die zich bij de uitvoering voordoen, aldus de rekenkamer. Zoals de maatschappelijke weerstand tegen windenergie. Friesland heeft door die weerstand het zoekgebied voor windturbines steeds verder ingeperkt. Drenthe heeft in de Veenkoloniën juist een groot zoekgebied aangewezen voor windturbines. In beide provincies is het nu zaak ervoor te zorgen dat omwonenden ook meeprofiteren van de opbrengst van nieuwe windturbineparken, zodat ze niet alleen worden opgezadeld met de lasten, meent de rekenkamer.

Weinig toekomstperspectief voor andere bronnen

Groningen is er wel in geslaagd om met het windenergiebeleid de doelstelling voor 2010 te halen. De nieuwe doelstelling voor 2020 is echter behoorlijk ambitieus, gezien de maatschappelijke weerstand. Voor alle drie provincies geldt dat windenergie alleen onvoldoende is om de doelstelling van 14% duurzame energie in 2020 te halen. Probleem is echter dat andere bronnen van duurzame energie weinig toekomstperspectief bieden. Zo stagneren veel biogasprojecten, vooral bij agrarische bedrijven, doordat de prijzen voor landbouwgewassen en organische afvalstromen fors zijn gestegen, aldus de rekenkamer.

Samen met de streek

Voor Friesland is ‘bewoners laten profiteren’ een randvoorwaarde voor windenergie, zegt provinciewoordvoerder Meije Gildemacher. Hij noemt een voorbeeld waar de opbrengst uit windenergie is gebruikt om zonnepanelen voor het dorpshuis aan te schaffen. ‘We willen echt ruimte maken voor windenergie, maar in samenspraak met de streek en geconcentreerd in de provincie. In plaats van een ruim zoekgebied aanwijzing, willen wij liever een specifiek project omcirkelen.’

Vierduizend bezwaren en protesthandtekeningen

In het kustgebied dat de provincie daarvoor heeft aangewezen, klinkt kritiek dat de druk op dat kleine gebied – Makkum en omstreken – wel erg groot wordt, wanneer de rest van Friesland wordt gevrijwaard van windmolens. De plannen leverden bijna vierduizend bezwaren en protesthandtekeningen op. De provincie gaat nu in overleg met de streek, maar heeft weinig keuze dan doorgaan met windenergie, zegt Gildemacher, waarover ook afspraken zijn gemaakt met het rijk. ‘We zetten ook in op zonne-energie en sinds kort gebruiken we restwarmte van de energiecentrale Harlingen. Maar op korte termijn is wind de meest haalbare en realistische vorm van duurzame energie.’

Friesland richt zich op besparing

Overigens heeft de Noordelijke Rekenkamer slechts een deel beschreven van de wijze waarop de drie provincies uitvoering hebben gegeven aan het Energieakkoord Noord-Nederland (EANN), stelt Friesland. In het Energieakkoord zijn vijf afspraken zijn gemaakt, waarvan duurzame energie er één is. Friesland heeft zich vooral gericht op energiebesparing  (en dan vooral gebouwde omgeving), duurzame mobiliteit en kennis en innovatie en andere vormen van duurzame energie dan windenergie.