Groningen remt bedrijventerreinen

De provincie Groningen gaat de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen beperken. Bestaande plannen overstijgen de te verwachten behoefte. ‘We accepteren het niet dat gemeenten elkaar beconcurreren’, zegt gedeputeerde Marc Calon (Ruimtelijke Ordening, PvdA). In het Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013 kondigt het college van Gedeputeerde Staten aan dat plannen voor nieuwe bedrijventerreinen voortaan streng zullen worden beoordeeld. Dit geldt voor de ontwikkeling van nieuwe locaties, maar ook voor de uitbreiding van bestaande terreinen.

Groningen legt het accent op revitalisering. Eerst moet goed worden gekeken naar vestigingsmogelijkheden op bestaande bedrijventerreinen. Als een gemeente toch een nieuw bedrijventerrein wil ontwikkelen, moet de noodzaak hiervan duidelijk worden aangetoond. Volgens de aan het omgevingsplan gekoppelde provinciale verordening ‘voorziet een bestemmingsplan niet in de mogelijkheid tot aanleg van nieuwe en uitbreiding van bestaande bedrijventerreinen’. Gemeenten worden hierdoor volledig afhankelijk van GS, die onder stringente voorwaarden wel ontheffing van dit voorschrift kunnen verlenen.

Volgens Calon streeft het provinciebestuur naar zuinig ruimtegebruik en het voorkomen van verrommeling. ‘Dat is geen gedachte van een stalinistisch college van GS’, merkt hij op. ‘We hebben dit plan twee jaar lang voorbereid. Er zijn enquêtes gehouden en bijeenkomsten geweest. We hebben deskundigen ingeschakeld en burgerfora georganiseerd. Daaruit is duidelijk naar voren gekomen dat de karakteristieken van het Groninger landschap hoog worden gewaardeerd. Kleine dorpen mogen niet worden verkracht, en op megalomane bedrijventerreinen zit niemand te wachten. Dit is niet alleen een idee van onszelf, maar we hebben ook goed naar anderen geluisterd. En dít is wat de mensen willen.’

Pittige gesprekken

Als het gaat om bedrijventerreinen, is er volgens de provincie veel overcapaciteit in de diverse gemeentelijke voornemens. Calon hoopt dat gemeenten zonodig bereid zijn om hun bestemmingsplannen aan te passen, of de gronduitgifte te faseren: ‘Juridisch kun je die plannen niet zomaar terughalen, maar we gaan daarover wel met de gemeenten in gesprek. Dat zullen soms best pittige gesprekken worden, maar die gaan we niet uit de weg.’

Calon wil niet weten van de veronderstelling dat gemeenten in financiële zin fors gedupeerd kunnen worden als zij een gepland bedrijventerrein niet, of pas later, kunnen ontwikkelen. ‘Als je zo’n terrein hebt liggen en je krijgt er geen klanten voor, dan is dat ook duur’, vindt hij. Volgens Calon is het vaak onnodig om kleine, kantoorachtige bedrijven uit woonwijken te verplaatsen. ‘Zolang ze tenminste geen overlast veroorzaken.’ Verder moedigt Groningen dit type bedrijven ook aan om zich te vestigen in vrijkomende agrarische gebouwen. Bijkomend aspect is dat de ‘veranderde economische situatie’ volgens Calon leidt tot een afnemende vraag naar nieuwe bedrijventerreinen.

‘We moeten af van dat modeverschijnsel van zichtlocaties aan de snelweg’, meent de PvdAgedeputeerde, ‘want vaak is dat ridicuul. Een bedrijfje in een woonwijk waar twee Marokkanen aan auto’s sleutelen, is dikwijls een sociaal kristallisatiepunt in een buurt. Moet je zo’n bedrijfje dan per se verplaatsen? We moeten een keer stoppen met het inpolderen van steeds weer nieuwe weilanden om maar bedrijventerreinen te kunnen aanleggen.’

Krimp

Als het gaat om de Eemshaven en de haven bij Delfzijl, sluit Calon overigens niet uit dat daar in de toekomst wél meer bedrijventerreinen moeten worden ontwikkeld dan nu kan worden voorzien. ‘Die ontwikkelingen gaan soms zo snel.’ Op dit moment zijn aanvragen in behandeling voor de bouw van twee energiecentrales, maar de provincie houdt nu al rekening met nog een derde initiatief. Dit zou kunnen betekenen dat bij de Eemshaven vanaf 2015 extra grond nodig is. Daarnaast heeft Delfzijl mogelijk een bedrijventerrein nodig voor verdere ontwikkeling van de chemische sector.

Calon vindt dat Groningen de regierol moet pakken die de provincies in de nieuwe Wet ruimtelijke ordening is toebedeeld. ‘Elders zie je soms een beleid van laissez faire, laissez passer, maar wij voeren graag een strakke regie op het gebied van ruimtelijke ordening. Dat doen we overigens al jaren.’ Ook als het gaat om woningbouw hanteert Groningen strikte regels, blijkt uit het Provinciaal Omgevingsplan. De provincie bepaalt per gemeente exact hoeveel nieuwe huizen erbij mogen komen. De cijfers worden vastgelegd voor een periode van tien jaar, maar kunnen zonodig tussentijds worden geactualiseerd.

Gemeenten die kampen met bevolkingskrimp (De Marne, Eemsdelta, Oost-Groningen), worden door de provincie aangemoedigd om woon- en leefbaarheidsplannen op te stellen. Dit kan vernieuwing van het bestaande woningbestand en verbetering van de kwaliteit van de woonomgeving aanjagen, verwacht Calon. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) meldde onlangs dat sommige gemeenten zich zorgen maken over de veelheid aan regels en bepalingen die provincies in hun ruimtelijke verordeningen opnemen. Over Groningen zijn geen negatieve geluiden binnengekomen, zegt een woordvoerster.