Metropoolregio Amsterdam heeft grenzeloze ambitie

De Metropoolregio Amsterdam (MRA) wil in de top 5 van stedelijke regio’s van Europa blijven. Hoe die regio eruit gaat zien staat in de vandaag gepresenteerde ruimtelijk-economische Actie-agenda 2016-2020. ‘Het is één voor allen en allen voor één.’

Concurrerend blijven

De Metropoolregio Amsterdam is de sterkste economische regio van Nederland. Zo opent de Actie-agenda 2016-2020 die 32 gemeenten, de Stadsregio Amsterdam en de provincies Noord-Holland en Flevoland vandaag op het congres De Grenzeloze Stad in Haarlem presenteren. De regio wil op lange termijn internationaal concurrerend blijven “met compacte steden in een voor recreanten aantrekkelijk landschap en met een infrastructureel netwerk dat de kernen met elkaar, het landschap en de rest van de wereld verbindt”. De regio zet in op creatieve industrie, maakindustrie en circulaire economie, wil een omslag naar duurzame energiebronnen en koestert grote bedrijven als het Havenbedrijf Amsterdam. Er staat: ‘We zien de MRA nu en in de verre toekomst als e´e´n samenhangend stedelijk en ruimtelijk systeem waarbinnen mensen wonen, werken en recree¨ren.’

De hoogte in
Om dat te bereiken zijn op korte termijn acties nodig. De MRA wil wendbaarder en flexibeler worden om snel en daadkrachtig te kunnen inspelen op internationale veranderingen, bestaande kwaliteiten beter benutten en uitnodigen tot experiment en innovatie. In de agenda staan zeven ontwikkelrichtingen. Tot 2040 komen er in de regio bijvoorbeeld 250 duizend woningen bij. Met name binnenstedelijk, door onder meer “verdichting”. ‘Je kunt woningen bouwen op water, op groen of bij bestaande bebouwing. We kiezen voor het laatste: meer hoogstedelijke dichtheid, gebouwen op Manhattan-hoogte, aldus de Amsterdamse wethouder Eric van der Burg (VVD). Dat is ook duurzaam, want je behoudt veel groen.’ Woningbouw zal vooral plaatsvinden bij bestaande ov-knooppunten. Er zijn drie uitleglocaties: bij Almere, Amsterdam (IJburg2) en in de Haarlemmermeer.

Snel duidelijkheid over Schiphol

Speciale aandacht is er voor de relatie tussen woningbouw en de luchthaven. De MRA en Schiphol hebben het Rijk voorgesteld om zowel vliegen als woningbouw meer ruimte te bieden. ‘We wachten nu op antwoord van het ministerie’, aldus de Noord-Hollandse gedeputeerde Jaap Bond (Economische Zaken, CDA). ‘Demografische voorspellingen wijzen uit dat we er 1 miljoen mensen bij krijgen. Om te weten waar we kunnen bouwen, bijvoorbeeld meer eengezinswoningen, en daar als provinciale overheid op te kunnen anticiperen, willen we op dit punt snel duidelijkheid.’ Schiphol is erg belangrijk voor de regio. ‘We moeten bijvoorbeeld het aantal vluchten in beeld hebben om helderheid te hebben over het invullen van andere belangrijke waarden voor de regio, zoals duurzaamheid en de circulaire economie.’

Nabijheid natuur pluspunt

Naast versterking van de internationale concurrentiepositie zet de MRA namelijk ook in op een transitie naar een schone economie door zich te ontwikkelen als internationale grondstoffenhub. Daarbij wil de regio maximaal aantrekkelijk zijn door goede bereikbaarheid en nabijheid van natuur. Van der Burg: ‘In vergelijking met steden als Parijs en Londen is het een pluspunt dat je vanaf de Dam in 25 minuten in de natuur bent.’ Dat zal dus ook zo blijven, want Waterland en landelijk Noord zijn “de tuinen van Amsterdam” en het Amsterdamse Bos de “groene longen”. ‘Voor het toerisme is het aantrekkelijk dat we de meeste musea per vierkante meter ter wereld hebben, maar je kunt ook naar de “buitenwijk” van Amsterdam, Haarlem, om Frans Hals te zien.’ Dat je in 9 minuten van Schiphol op de Zuidas bent is helemaal ongekend. ‘Dat kan nergens. Als je investeert in bereikbaarheid is alles dichtbij.’

Werkambassadeur
Als het met groen en bereikbaarheid wel goed zit, komen er met die versterkte concurrentiepositie dan ook banen voor iedereen? Een interessante vraag, vindt Bond. Volgens hem onderscheidt de MRA zich met de sectoren dienstverlening en toerisme. ‘Daar zie je al verschil in niveau van banen. In de havens van Amsterdam en Greenport Aalsmeer zijn ook tienduizenden banen op alle niveaus nodig.’ Onderwijs is geen kerntaak van de provincie, maar toch zet de provincie zich volgens Bond in voor een betere aansluiting tussen onderwijs, arbeidsmarkt en het bedrijfsleven. ‘We brengen mbo, hbo en het bedrijfsleven bij elkaar om af te stemmen wat bedrijven van scholen verwachten en over welke vaardigheden studenten moeten beschikken. Daarbij jaagt Dook van den Boer, oud-directeur van Tata Steel, als “werkambassadeur” bestaande initiatieven aan en brengt hij kansen, mogelijkheden en relevante ontwikkelingen onder de aandacht.’ In de MRA speelt de provincie een verbindende rol. ‘De gemeenten zien ons als neutrale partij. We dienen het belang van de hele provincie in plaats van één gemeente. Belangrijke taak is kijken naar crossovers met omliggende regio’s, zoals bijvoorbeeld tussen de MRA en Noord-Holland Noord.’

Denk voorbij gemeentegrenzen

Wendbaarder en flexibeler opereren bij woningbouw, bestemmingsplannen en de aanpak van grote infrastructurele projecten klinkt ook als minder inspraak, meer ruimte voor innovatie en experimenten klinkt als minder regels. Volgens Van der Burg moeten bestemmingsplannen minder dichtgetimmerd zijn om gemakkelijker te kunnen anticiperen. ‘Dat geeft meer vrijheid voor burgers. Natuurlijk is er dan ook minder vastgelegd waar je je op kunt beroepen. Daar zit spanning tussen en daar moeten we goed naar kijken.’ Daarbij denken bestuurders in gemeentegrenzen, maar burgers niet. ‘Die zien die verschillen niet. Als wij bijvoorbeeld iets willen doen in het grensgebied tussen Zaandam en Amsterdam kunnen we een gezamenlijk bestemmingsplan maken. We moeten op gemeenteniveau creatief zijn. Stop niet met denken bij de gemeentegrenzen. We hebben allemaal hetzelfde belang: dat het goed gaat met de regio. Het is één voor allen en allen voor één.’