‘Gemeenten moeten regie voeren op ondergrondse infrastructuur’

Gemeenten moeten beter regie voeren op werkzaamheden aan ondergrondse infrastructuur, anders liggen uitval van nutsvoorzieningen op de loer. Dat stelt Public Space Management Services (PSMS), dienstverlener aan overheden, netbeheerders en aannemers in het beheer van openbare ruimte en ICT.

Geen regie
PSMS levert aan 130 gemeenten het product MOOR, dat zich richt op het optimaliseren, automatiseren en ondersteunen van alle processen rondom werkzaamheden in de openbare ruimte. ‘Het Leidseplein in Amsterdam wordt binnenkort flink onder handen genomen’, begint projectleider Rene Nelissen van MOOR. ‘Prima. Iedereen weet waar hij aan toe is. Maar wat als een paar weken na afronding Liander of KPN de grond weer open breken om kabels of een gasleiding te vervangen?' Dan staan bewoners en ondernemers op hun achterste benen en daarbij kost het veel geld, weet Nelissen. 'Wij merken dat gemeenten hier eigenlijk nog geen regie op voeren en als ze afspraken met netbeheerders proberen te maken dat in de praktijk moeizaam of niet gaat. Dat kan straks tot grote problemen leiden.’

Langdurige uitval nutsvoorzieningen
Nelissen wijst op de bezuinigingstendens bij gemeenten waarbij de openbare ruimte niet wordt ontzien. Ook noemt hij een onlangs uitgekomen onderzoek van CROW. Daaruit blijkt dat burgers bezuinigingen op de bovengrondse openbare ruimte, zoals op groen en speeltoestellen, zonder morren lijken te accepteren. Op het huidige hoge kwaliteitsniveau hiervan kan het wel een tandje minder, lijkt de verklaring voor deze meegaandheid te zijn, zolang de bezuinigingen maar met beleid plaatsvinden en acceptabel zijn. Nelissen vindt het jammer dat de ondergrond in dit onderzoek niet is meegenomen. ‘Minder waarschijnlijk is dat burgers ook bereid zijn om langdurige uitval van nutsvoorzieningen of een significante toename van het aantal opbrekingen voor lief te nemen.’

Ondergrondse spaghetti
De "ondergrondse spaghetti" van water- en gasleidingen, kabels en andere voorzieningen maakt namelijk ook deel uit van de openbare ruimte en deze infrastructuur is binnenkort "aan het eind van zijn Latijn". Naar verwachting van MOOR zullen de investeringen in deze voorzieningen de komende vijf á tien jaar enorm toenemen. Nelissen vraagt zich af of er bij de bezuinigingen op de openbare ruimte, zoals die nu massaal worden ingeboekt, voldoende rekening wordt gehouden met de gevolgen op termijn. ‘Die infrastructuur ligt er niet al te appetijtelijk bij en dat gaat de komende twintig jaar voor veel problemen zorgen. Uit mijn ervaring in gemeenten blijkt dat zij daar niet even veel aandacht voor hebben en waar dus wel afspraken met netbeheerders worden gemaakt dit niet al te soepel gaat.’

Probleem niet hoog op agenda
Als netbeheerders en aannemers de komende jaren deze fundamentele herordening van de ondergrondse infrastructuur volgens hun eigen agenda en zonder coördinatie van gemeenten gaan uitvoeren kunnen de gevolgen wel eens groter zijn dan we ons nu kunnen voorstellen, waarschuwt Nelissen. Storingen en uitval voorzieningen kunnen vaker voorkomen dan wenselijk is. ‘Netbeheerders en aannemers moeten tijdig aangeven wat ze wanneer willen doen. De gemeente moet tegen hen zeggen: doe het meteen als wij bezig zijn met een project in de openbare ruimte. Maar eerlijk gezegd zie ik deze vorm van regie nog nergens. Gemeenten snappen het probleem wel, maar het staat niet hoog op de agenda. Je kunt best bezuinigen op wegbeheer, maar doe het met beleid en ga niet kaasschaven zonder je te realiseren wat er nog in de ondergrond moet gebeuren.’

Bedrijven schadeloos stellen
Ook de rijksoverheid zou hierbij een rol moeten spelen, vindt Nelissen. ‘Bedrijven zullen misschien best mee willen werken, maar dan ook schadeloos willen worden gesteld. Gemeenten zullen dat nooit allemaal kunnen betalen. Het departement van Economische Zaken zou hier alvast op vooruit kunnen lopen met wetgeving en het apart zetten van middelen om dit te financieren.’ MOOR probeert partijen nu al om tafel te krijgen en adviseert bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam bij projecten in het beheer van de openbare ruimte. ‘We merken dat bedrijven onze zorg onderschrijven. Nu de overheid nog.’