Bijna overal gaat het beter met de natuur

Na jarenlange achteruitgang gaat het structureel beter met de natuur. Dat blijkt uit de Derde Voortgangsrapportage Natuur van het Interprovinciaal Overleg (IPO) over het jaar 2016. Wel blijven duin- en heidegebieden zorgenkindjes.

Biodiversiteit neemt toe

‘De trend is gekeerd, macro gaat het echt beter’, stelt Gelders gedeputeerde Jan-Jacob van Dijk tevreden. Sinds de provincies met het Natuurpact van 2013 voor natuurbeleid verantwoordelijk werden, neemt de biodiversiteit weer toe. ‘Je ziet dat je met actief beleid een negatieve tendens kunt keren. De opvatting van veel mensen dat je de natuur vooral haar gang moet laten gaan, wordt hiermee gelogenstraft.’

Kwetsbare duin en heide
Toch zet het herstel zich nog niet over de hele linie door. Duin- en heidegebieden blijven kwetsbaar. Het is volgens Van Dijk ‘niet zo makkelijk’ daar de oorzaak van aan te wijzen. ‘Op de heidevelden van de Veluwe is veel stikstof neergedaald. Dat kun je daar niet met verdere vernatting oplossen. Heide is sowieso erg gevoelig.’ In algemenere zin wordt de kwaliteit van de Nederlandse natuurgebieden volgens het IPO vooral bedreigd door vermesting, verzuring, verdroging, een slechte waterkwaliteit en gebrek aan ruimtelijke samenhang.

Functieverandering lastig
De provincies liggen op schema voor wat betreft de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) dat in 2027 gereed moet zijn. In 2016 werd 5.570 hectare nieuwe natuur ingericht, waarmee de provincies in de pas lopen met de voorgaande jaren. Wel bestaan er grote regionale verschillen. In Noord-Brabant en Limburg kwam vorig jaar veel meer nieuwe natuur tot stand dan in de noordelijke provincies. De verwerving van nieuwe, tot natuur om te vormen gebieden verliep vorig jaar stroever en kwam daardoor bijna 10 procent lager uit dan het gemiddelde over de jaren 2011-2015. ‘Functieverandering blijft een lastig proces’, aldus Van Dijk. ‘We gaan de redenen van de terugloop onderzoeken.’

Betrokkenheid burgers
Een ander aandachtspunt is de betrokkenheid van burgers en recreatie-ondernemingen bij het natuurbeleid, hoofdonderwerp van de door provincies dit najaar georganiseerde Natuurtop. Van Dijk: ‘We zijn er volop mee bezig om het draagvlak voor natuur te vergroten. Ook uit financiële overwegingen. Recreatie-ondernemingen liggen vaak in natuurgebieden. Ook organisaties van bijvoorbeeld mountainbikers of ruiters kunnen ons helpen om de natuur in stand te houden. Maar om dat echt voor elkaar te krijgen blijkt nogal eens een ingewikkeld traject.’

Ook water in rapportage
De Derde Voortgangsrapportage concentreert zich nog volledig op natuur te land. ‘Het water is nu eenmaal de verantwoordelijkheid van de waterschappen en Rijkswaterstaat’, zegt Van Dijk. ‘Maar achter de schermen werken we aan meer samenhang. Ik durf niet te beweren dat we dit jaar al met een gezamenlijk natuurrapport komen, maar voor volgend jaar is dat zeker de ambitie.’