Ambitieus Almere wil energieneutraal in 2022

Binnen zeven jaar een energieneutrale stad. Met die ambitieuze doelstelling presenteert Almere vandaag het plan Energie Werkt. De gemeente investeert 3,7 miljoen euro en rekent op grote betrokkenheid van Almeerse scholen, verenigingen, inwoners en bedrijven bij de energietransitie.

Almere loopt voorop

Met de doelstelling – energieneutraal in 2022 – loopt Almere voorop onder Nederlandse steden. Hoewel veel gemeenten op weg zijn naar energietransities, hetzij voor de gemeentelijke organisatie, hetzij voor de gehele stad, is er geen enkele andere 100.000-plusgemeente die verwacht om al in 2022 energieneutraal te zijn (exclusief mobiliteit), stelt Over Morgen, het bureau dat het traject in Almere begeleidt. Of de gemeente die doelstelling ook daadwerkelijk gaat halen? Wethouder Henk Mulder (PvdA) houdt een slag om de arm. ‘We hebben onderweg nog de nodige innovatie nodig, maar ik denk dat we een heel eind kunnen komen. Je moet als gemeente op enig moment instappen in deze ontwikkeling en zeggen: we gaan ervoor en investeren erin. Almere doet dat nu.’

Aansluiten bij Floriade 2022

Dat is niet geheel toevallig: in 2022 is Almere gastheer voor de Floriade. Oorspronkelijk koerste de gemeente af op 2025. Dat vloeide voort uit de afspraken met het rijk, dat Almere de komende jaren fors mag groeien, mits duurzaam. De gemeenteraad sprak in een motie uit dat die duurzame ambitie wel wat naar voren mag worden gehaald. Het college van burgemeester en wethouders stelde daarop het programmaplan Energie Werkt op, dat vandaag aan de stad en de raad wordt gepresenteerd.

Winst te halen bij scholen

Vooral van die stad heeft de gemeente hooggespannen verwachtingen. In zeven jaar tijd moet het aandeel hernieuwbare energie (nu 7 procent) naar 100 procent. Windenergie wordt, bij gebrek aan breed draagvlak, niet als belangrijke bron ingezet. Hoe denkt Almere dat te doen? Mulder verwacht veel van omschakeling naar zonne-energie en verduurzaming van de bestaande stadsverwarming. Vooral bij scholen en verenigingen is veel winst te behalen, zegt hij. ‘Zij hebben nog nauwelijks nagedacht over verduurzaming en kunnen vermoedelijk wel 10 tot 30 procent energie besparen. Ook bij burgers en bedrijven is een besparing van 5 tot 15 procent mogelijk, vooral bij huurwoningen van corporaties.’ De gemeente wil al deze groepen met goedkope leningen stimuleren om te investeren in energiebesparende maatregelen en de aanschaf van zonnepanelen.

Aansluiten op het warmtenet

Voor het gasgestookte warmtenet is Almere afhankelijk van eigenaar Nuon. Daarmee is de gemeente in overleg over de mogelijkheden van stoken op houtsnippers uit de groenvoorziening. Ook hoopt Mulder dat Nuon het mogelijk maakt dat particulieren die met zonnecollectoren of warmtepompen hun eigen warmte opwekken, op het net kunnen aansluiten. ‘Nuon staat positief tegenover het verkennen van de mogelijkheden, waarmee nog niet is gezegd dat ze ook zelf gaan investeren’, zegt Mulder.

Vijf miljoen in Energiefonds

De gemeente doet dat wel en investeert 3,7 miljoen euro om het programma uit te voeren. Daarnaast wil de gemeente met een garantstelling van 1 miljoen euro geld lenen om een nieuw op te richten Energiefonds te kunnen vullen. Scholen, verenigingen, burgers en bedrijven kunnen daaruit goedkope leningen afsluiten voor hun duurzame investeringen. Almere rekent erop dat het fonds 5 miljoen euro kan opleveren.

Struikelblok: geen ESCo

Duurzaamheidsdeskundige (en oud-wethouder van Lochem) Thijs de la Court reageert na lezing van het programma enthousiast op de Almeerse plannen. ‘Razend ambitieus’, stelt hij. Hij ziet wel enkele struikelblokken. Zo mist hij een financieel beheerssysteem waarmee de opbrengsten uit de energiebesparing – die Almere overigens niet heeft kunnen kwantificeren – kunnen terugvloeien in nieuwe duurzame investeringen. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een maatschappelijke Energy Service Company (ESCo), die in steeds meer gemeenten oprukt. Verder betwijfelt De la Court of de investering van Almere in geld en menskracht (ruim vier fte) genoeg is om de benodigde ‘energie uit de samenleving te halen’ en bewoners en partijen echt bij de plannen te betrekken.

Stad van pioniers

Wethouder Mulder neemt het ESCo-idee ter harte, zegt hij. ‘Energie Werkt is een conceptplan. Alle ideeën om het te verbeteren zijn welkom.’ Over de betrokkenheid van Almeerders is hij optimistisch. ‘Dit is nog steeds een stad van pioniers en experimenten. In de aanloop naar de Floriade zie je al heel veel initiatieven en betrokkenheid. De stevige ambities zijn geen garantie dat de doelstelling volledig wordt gehaald, maar wij geloven in de kracht van de stad.’