'Aanpak scheefwonen werkt niet'
De door het kabinet aangekondigde aanpak van scheefwonen zal nauwelijks werken. ‘Het voorstel heeft weinig tot geen effect op de dynamiek van de woningmarkt. Het gaat heel lang duren voordat er daardoor huizen vrijkomen van mensen die scheefwonen,’ zegt Diana de Jong, directeur van ontwikkelaar Bouwfonds.
Beperkt
Volgens De Jong is de wetswijziging waar minister Donner aan werkt, en die per juli 2012 zou moeten ingaan, veel te beperkt. ‘De verhuisprikkel gaat niet ver genoeg. Gemiddeld betalen huurders van sociale woningbouw een huur van 75 procent van de marktwaarde. Maar zeker in Amsterdam zijn er heel wat locaties waar nu 400 euro wordt betaald terwijl de marktprijs 600 of 700 euro is. Die mensen krijg je er met een jaarlijkse huurverhoging van vijf procent dus niet zo snel uit.’
Verplicht verhuizen
Wat de doorstroming wel zou bevorderen is een verplichting het huis te kopen of te verhuizen, zegt De Jong. ‘Uit onderzoek van ons naar de woningmarkt in Amsterdam, blijkt dat een derde van de scheefwoners ook uit zichzelf al bereid is te verhuizen of de huidige woning te kopen als dat mogelijk is.’
Behoorlijk budget
Volgens de directeur kun je voor de scheefwoners best geschikte woningen bouwen, ook als marktpartij. ‘Zij hebben een behoorlijk budget. Bijna de helft van de scheefwoners verdient meer dan 38.000 euro per jaar. De gewenste koopprijs verschilt, maar bijna een kwart van de respondenten wil 200.000 tot 250.000 euro betalen voor de woning.’
Grondprijzen
Naast een sterke verhuisprikkel of nog liever een verplichte verhuizing, moeten partijen geschikte vervangende woningen bouwen. ‘Partijen doen dat graag, maar afhankelijk van de locatie moet er dan wel wat aan de grondprijzen gebeuren’, zegt De Jong. ‘Op duurdere locaties zijn de grondprijzen die gemeenten hanteren dermate hoog, dat je er niet snel uitkomt. Terwijl de huizenprijzen dalen, zijn de grondprijzen nog op het niveau van voor de crisis.’ Volgens haar wordt er vaak zo’n dertig procent ‘te veel’ gevraagd.
Corporaties
De corporaties hebben ‘nog geen pasklaar antwoord’ op het scheefwonen, zegt brancheorganisatie AEDES. Zij merkt op dat het probleem zich niet overal in het land voordoet, en ziet uitvoeringsproblemen bij een inkomenstoets. De Jong van het Bouwfonds heeft wel een verklaring waarom corporaties niet meer werk maken van het tegen gaan van scheefwonen: ‘Die huurders zijn hun beste huurders. Van hun hoef je geen huurachterstand te verwachten.’
De woningcorporatie geeft aan de belastingdienst het huurbedrag van de huurder door. Betaal je een huur onder een bepaalde norm, dan wordt het verschil eventueel verhoogd met een bepaalde omrekeningsfactor opgeteld bij je belastbaar inkomen.
Zo wordt ook genoten rente van spaargelden door banken aan de belastingdienst doorgegeven.
Hiermee wordt voorkomen, dat aan de woningcorporatie de inkomensgegevens van de huurder door de belastingdienst wordt verstrekt (privacy).
Deze maatregel zou naast de huige inkomenstoets mbv IB60 formulier kunnen gehanteerd.