Schaarste accountants lijkt voorbij

Binnenlandse Zaken stelt op het moment geen signalen te hebben ontvangen van gemeenten die er niet in zijn geslaagd een accountant te vinden. De leegte die PwC, Deloitte en EY achterlaten door hun terugtrekbeweging uit de gemeentelijke markt, is opgevuld door middelgrote kantoren en enkele nieuwkomers.

Deels gaat het bij de nieuwe toetreders om afsplitsingen van grote kantoren. Zo begonnen oud-medewerkers van Deloitte onlangs een bureau dat zich specifiek richt op de gemeentelijke markt.

105 wissselingen
Begin dit jaar leefde nog de vrees dat sommige gemeenten die hun accountant verloren, geen inschrijving op de aanbesteding voor een nieuwe zouden krijgen. Dat blijkt toch gelukt, als moest ruim een kwart van de gemeenten op zoek naar een andere accountant: bij 105 gemeenten was de accountant bij de controle van het jaarverslag 2016 een andere dan bij de controle van het jaarverslag 2015. Dat meldt minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) in een brief aan de Tweede Kamer.

Een gezamenlijke ambtelijke werkgroep van het ministerie van Financiën, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), beroepsorganisatie NBA en het ministerie van Binnenlandse Zaken blijft de ontwikkelingen op de accountantsmarkt volgen, aldus Ollongren.

Eigen accountantsdienst

Een alternatief is dat gemeenten kiezen voor een eigen gemeentelijke accountantsdienst, zoals de gemeenten Amsterdam en Den Haag. Dat was een tip van Ollongrens voorganger Plasterk. De Gemeentewet biedt namelijk die mogelijkheid. Ook een samenwerkingsverband van enkele gemeenten (al dan niet in samenwerking met accountantskantoren uit de private sector) was volgens Plasterk denkbaar. Ollongren meldt dat een dergelijke optie momenteel op haalbaarheid wordt onderzocht door gemeenten in Twente.

Lokale rekenkamer

Het toezicht op de gemeentelijke accountantsdienst berust bij de gemeentelijke rekenkamer en niet bij de AFM, zoals dat geldt voor de accountantskantoren in de private sector. Dat zou mogelijk een belemmering kunnen vormen voor de oprichting van nieuwe gemeentelijke accountantsdiensten. ‘Uit onder meer gesprekken met de voorzitters van de rekenkamers van Amsterdam en Den Haag is gebleken, dat aan het toezicht op de gemeentelijke accountantsdiensten in deze steden op een goede manier invulling is gegeven’, aldus Ollongren. Zij heeft mede om die reden besloten om om het toezicht op de gemeentelijke accountantsdiensten niet aan te passen. ‘Indien gemeenten daadwerkelijk in ruimere mate kiezen voor de oprichting van een eigen accountantsdienst, zal ik in overleg met de AFM en de NBA bezien welke ontwikkeling de kwaliteit van het door de rekenkamers uitgeoefende toezicht doormaakt en wat dit betekent voor het gelijke speelveld voor accountants’, aldus de minister.