Advertentie
financiën / Nieuws

Rekenkamer vreest slechte controle geld gemeentetaken

De Algemene Rekenkamer vreest dat er weinig of geen controle zal zijn op de besteding van het geld dat in 2015 wordt overgedragen aan gemeenten om bijvoorbeeld de jeugdzorg te regelen.

03 november 2013
De Algemene Rekenkamer vreest dat er weinig of geen controle zal zijn op de besteding van het geld dat in 2015 wordt overgedragen aan gemeenten om bijvoorbeeld de jeugdzorg te regelen. ,,De nachtmerrie is dat straks niemand het kan controleren'', zei Arno Visser, lid van de Rekenkamer zondag in het tv-programma Buitenhof.
Waar zit de controle? ,,De essentie van onze democratie is dat je weet dat als er publieke middelen zijn, er ook publieke controle is. Maar wij weten nog steeds niet waar de bevoegdheden zitten en waar de controle zit in deze nieuwe regeling'', aldus Visser. Hij vindt dat er snel afspraken gemaakt moeten worden, zodat gemeenten en burgers weten waar ze aan toe zijn.

Prestaties onmogelijk te vergelijken

Volgens Visser is onduidelijk of de gemeenteraden of de Tweede Kamer kan worden aangesproken op de besteding van de circa 15 miljard die gemeenten gaan krijgen. Ook is het onmogelijk om straks de prestaties van gemeenten te gaan vergelijken, als er niet nu al afspraken worden gemaakt. Hij stelde sowieso bezorgd te zijn over het tempo waarin de taken worden overgedragen. ,,De gemeenten zullen pas over de verdeling van het geld horen in mei 2014. Dan pas kunnen gemeenten maatregelen gaan nemen.''

Bezuiniging is theorie

Visser stelde dat minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken de leiding moet nemen, zodat er snel helderheid ontstaat. ,,Stap voor stap zie je nu meer, maar de vraag is of het allemaal op tijd is.'' Of het ook echt lukt om te gaan bezuinigen, is nog de vraag, stelde Visser. Het idee dat er door overdracht van taken naar de gemeente minder geld nodig is, ,,is allemaal nog theorie''.

Reacties: 18

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Bart Muurling / de Burgerrekenkamer Langedijk
Nog meer dan nu het geval is zal het publiek, de bevolking, de besteding van de publieke middelen straks moeten controleren. Er zijn gemeentes die de controle door de burgers (raadsleden en anderen) zo moeilijk mogelijk maken. De gemeente Langedijk NH (27.000 inwoners) is er zo één. De afgelopen jaren is er zo'n 25 miljoen euro verloren gegaan, het college van B&W laat de bevolking keer op keer weten dat het prima gaat, de raad is niet bij machte zelf voldoende controle uit te oefenen, de accountant heeft het contract opgezegd, er is al een paar jaar geen (verplichte) gemeentelijke rekenkamer en in de begroting 2014 is het hiervoor gereserveerde bedrag alvast met 10.000 euro verlaagd waardoor er slechts 20.000 euro voor deze belangrijke functie overblijft. Verontruste burgers met ervaring in financiën en controle hebben de Burgerrekenkamer Langedijk (www.deburgerrekenkamerlangedijk) opgericht en proberen een vinger achter de problematiek te krijgen en de raad bij te staan. De belangrijke dossiers (grondexploitatie) zijn door B&W als vertrouwelijk bestempeld en blijven gesloten voor de burgers. Publiek geld wordt verspeeld en het publiek mag niet weten waaraan. Als een gemeente zijn plichten verzaakt moeten de burgers, en niet alleen de raad, toegang hebben tot alle gegevens opdat zij de namens hen aangestelde autoriteiten kunnen controleren. Dáár mag Den Haag zich wel mee bemoeien.
Frits van Vugt / Public Consulancy & voorzitter van 2 lokale rekenkamers
Het klopt dat niet alle rekenkamers voldoende geëquipeerd zijn om naar behoren rekenkameronderzoek uit te voeren. Daar is vorig jaar door de NVRR nog onderzoek naar gedaan. In die zin is de zorg van Wim de Jong terecht. Met name de gemeentelijke bezuinigingen van de afgelopen jaren hebben de lokale rekenkamers niet onberoerd gelaten. Budgetkortingen tot wel 60% waren niet uitzonderlijk (o.a.in Bergeijk waar ik voorzitter van de rekenkamer was). In de pers is een relatie gelegd tussen kritische rekenkamers en de mate van bezuiniging: lastige rekenkamers werden gekort. Zie: http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/de …

Toch zijn er ook rekenkamers die het belang van goed onderzoek, ook ex ante (vooraf), inzien. Ik heb de voorbeelden eerder genoemd.

Gelet op het feit dat het budget van de drie sociale decentralisaties in 2015 bijna de helft van de externe uitgaven van gemeenten betreffen, is grote attentie van de gemeenteraad en de lokale rekenkamers nodig. Een ruimer budget dan gemiddeld nog geen 1 euro per inwoner (huidige situatie) hoort daarbij. Goed rekenkameronderzoek bespaart onnodig geld verkwisten vanwege ondoelmatig en niet efficiënt bestuur. Goed dat burgers als Bart Muurling c.a. hun gemeente kritisch volgen bij gebrek aan een functionerende rekenkamer.
Kobus
Meneer Visser is pas een blauwe maandag lid van de Algemene Rekenkamer. Kennelijk bevalt het werken in de luwte dit ex-kamerlid niet zo. De publiciteit maar weer gezocht, met een volstrekt infame beschuldiging naar alle gemeenten.

faber
De Algemene Rekenkamer vindt dus dat prestaties van gemeenten vergeleken moeten kunnen worden. Hoezo? Waar staat in wetgeving dat dat moet kunnen? Gemeenten zijn geen ziekenhuizen of scholen die vóór het rijk een taak uitvoeren; bij de decentralisaties is de gemeente de overheid die een taak uitvoert. Want wat zou het rijk dan willen doen met de prestatie-gegevens? Gemeenten korten of belonen? Deze meneer van de Algemene Rekenkamer bevestigt ongewild het idee dat bij steeds meer gemeenten eindelijk door begint te dringen: ondanks alles wat gezegd wordt door kabinet of Kamer, het rijk laat nooit los, bemoeit zich altijd overal mee als dat politiek opportuun is en zit op de centen en is dus de baas, altijd.
Paul / projectleider
Publieke controle is essentieel. Logisch punt. Als deze manier op deze wijze aandacht moet vragen...gaat niet goed

faber
@p Natuurlijk is publieke controle essentieel en daar zijn op lokaal niveau 2 organen voor: de gemeenteraad en de lokale Rekenkamer (ter ondersteuning). Daar hoeft echt niet nog een derde bij in de vorm van de Algemene Rekenkamer. Als er geen vertrouwen is in de lokale publieke controle is er maar één adequate oplossing: afzien van de decentralisatie van verantwoordelijkheden. De slechtste oplossing is waar Visser voor gaat: decentraliseren maar toch ook weer niet. Want dat zorgt alleen maar voor verwarring en onnodig gedoe.
Herrie Geuzendam / Partner
Eens, heel goed dat de Rekenkamer aan de voorkant reageert!!
Eigeman / Voorzitter rekenkamer Gorinchem
Goed punt van Arno Visser. Terecht ook dat hij de minister van Binnenlandse Zaken in zijn verantwoordelijkheid zet. Er is nog veel onduidelijk en het is belangrijk om de gemeenteraden beter in positie te brengen. Decentralisatie is alleen serieus te nemen als je naast het geld de verantwoordelijkheden en bevoegdheden scherp neerzet. Dat betekent bijvoorbeeld dat niet al op voorhand regionalisatie vanuit Den Haag mag worden. De raad controleert en kan daar meer kracht aangeven met de lokale Rekenkamer (zie onderzoek Rekenkamer Gorichem ex ante evaluatie decentralisaties 2012)
Remko Iedema / Eenheidsmanager
Zinvol signaal. Het signaal gaat echter uit van een onveranderende wereld. Bij de overdracht van taken en gleden past ook een andere visie op verantwoording. Met maatschappelijk resutaat (dus niet de instrumentatie) centraal en uitgaand van de dynamiek van de lokale democratie.
de coster / voorzitter clientenraad Oosterpoort
wij als burgers/clienten hebben al de gehele tijd geroepen dat het geld voor de jeugdzorg geoormerkt moest worden, de vrees voor sorry het geld is op komt u volgend jaar maar weer terug voor uw hulp vraag komt zo weer angstig dichtbij.
Etienne Lemmens / voorzitter rekenkamercommissies Brunssum en Landgraaf
Zie mijn bijdrage van vanochtend op de Opiniepagina van de Volkskrant, aan de discussie die de vorige week al is gestart in de Volkskrant. Waarbij ik constateer dat Plasterk de lokale rekenkamercommissies moet versterken. Rekenkamercommissies zijn bezig met innovatie, soms in samenwerking met de Algemene Rekenkamer, om vooraf al na de denken hoe het toezicht op de te decentraliseren miljarden vorm te geven.
myconius
Klusjes voor de NSA. Is dat afluisteren toch nog ergens goed voor.
Insider / ...
Het doet er niet toe wat je kent maar wie je kent, wordt hier maar weer eens dubbel en dwars bewezen. Arno heeft zowaar literatuurwetenschap gestudeerd. Dat komt altijd van pas in een rekenkamer(?). Met zijn uitspraken bewijst hij onkunde bewezen.
Frits van Vugt / Public Consulancy & voorzitter van 2 lokale rekenkamers
De heer A. Visser van de Algemene Rekenkamer (AR) hoeft zich helemaal niet af te vragen of de 2e Kamer of de gemeenteraden vanaf 2015 op de besteding van middelen van de jeugdhulp worden aangesproken. En ook niet wie daar controle over kan houden: de AR of de lokale rekenkamers. In een brief van de AR van 3 mei 2013 aan de Min van VWS staat het volgende: "Het concept wetsvoorstel voorziet in bestuurlijke en financiële decentralisatie van alle hulp en zorg voor jeugd naar gemeenten. Het is belangrijk dat zij voldoende ruimte en bevoegdheden krijgen om aan hun nieuwe verantwoordelijkheid invulling

te kunnen geven. Gegeven de keuze voor decentralisatie behoort de verantwoording hierover in de eerste plaats op decentraal niveau plaats te vinden."

En gelukkig zijn diverse lokale rekenkamers al bezig met (ex ante) onderzoek naar de transitie jeugdzorg. Naast het al genoemde onderzoek van Gorinchem, dat ging over de informatiebehoefte van de raad, hebben de rekenkamers van de 4 grote Brabantse gemeenten 2 weken geleden een rapport uitgebracht over de vraag in hoeverre hun gemeenteraden voldoende in positie worden gebracht om te sturen op de transitie in de jeugdzorg (antwoord: maar matig). Met Lemmens eens dat lokale rekenkamers hiervoor goed geëquipeerd moeten worden. Overigens zijn er zo'n 20 gemeenten met 'slapende' rekenkamers. Daar moet snel verandering in komen!
Nick / concerncontroller
Weer lekker populaire praat. Gaat erin als koek. Wat wil meneer Visser nu controleren?

Of het geld wel wordt uitgegeven? Lijkt me niet zo'n probleem.

Of het geld goed wordt uitgegeven? Lijkt me nogal een uitdaging voor iemand in Den Haag, die niets begrijpt van wat er in de regio gebeurt, om daar een oordeel over te geven.

Als je kiest voor locale democratie en locale uitvoering, dan moet je vanuit Den Haag niet op de stoel van de locale bestuuderders gaan zitten.
H. Wiersma / sr. beleidsadviseur (gepens.)
Als eerder heb ik gepleit voor de volgende oplossing:

a. de gelden voor de decentralisaties ontschot oormerken.

b. na 3 jaar de decentralisaties evalueren en gelden vrij ter beschikking stellen van de gemeenten.

c. het Rijk garandeert de gemeenten minimaal t.a.v. van een budgettair neutraal verloop + prijsindexering.
Wim de Jong / Onderzoeker beleid en bedrijfsvoering, ex-lid Rekenkamer Deventer, ex-lid Auditcommissie
Controle op publieke middelen is noodzakelijk. Volgens Havermans is daarmee zelfs de democratie in het geding. Na decentralisatie komt die plicht tot evaluatie bij gemeenten te liggen. Bij de gemeenteraad en de lokale rekenkamers. Enige zorg op dit punt is terecht. Ik spreek uit ervaring in verschillende gemeenten. Met deze bijdrage wil ik wijzen op het bestaan van de verplichting aan colleges van B en W om doelmatigheid en doeltreffendeidsonderzoek te doen en daarover te rapportren aan de gemeenteraad. Terecht dat Plassterk deze bepaling heeft gehandhaafd ondanks de druk om deze vanwege 'regeldruk' te schrappen. dat zou ook raar zijn in een tijd dat governancecode in het bedrijfsleven worden uitgebreid en aangescherpt. Plaster gebruikte hierbij het argument van de grote geldsbedragen van de decentralisaties. Sterk punt! Nu moeten de gemeenten nog in actie komen: werk maken van deze beplingen. Ook zou het lokale rekenkamers sieren als ze hier nu al opduiken en dit veld gaan volgen. Dat vraagt kwaliteit en lef.
K. de Beer / organisatie adviseur
Arno Visser heeft gelijk maar ook boter op zijn hoofd. Hoe is de controle dan nu gesteld op de besteding van de rijksgelden. Daar hoor je nooit iemand over behalve dan dat er stevig op bezuinigd kan worden. En er spreekt weer een groot wantrouwen uit in hoe lagere overheden functioneren. Soms is dat terecht, het niveau van bepaalde raadsleden is onder de maat maar een onlosmakelijk gevolg van ons democratisch systeem. Ook het Toko denken van afdelingshoofden is zorgelijk want begrensd. Maar in feite moet een gemeente het gemakkelijk aankunnen.
Advertentie