'Onverstandig besluit' kost Lansingerland miljoenen

Het besluit van de gemeente Lansingerland om risicovol deel te nemen aan het project Gebiedsontwikkeling Bleizo kan de nu al noodlijdende gemeente miljoenen gaan kosten, stelt de Rekenkamer.

Onvolledige informatie
Het college en de gemeenteraad van Lansingerland hebben begin 2008 op basis van onvolledige informatie, zonder marktonderzoek en onder hoge tijdsdruk, besloten risicovol in het project Gebiedsontwikkeling Bleizo deel te nemen, schrijft de Rekenkamer Lansingerland in haar rapport ‘Grondige problemen’. ‘Volledige informatie had het beeld kunnen geven dat dit een onverstandig besluit zou kunnen zijn. Voor 2008 liep Zoetermeer de grootste risico’s, na 2008 kwam 50 procent van de risico’s voor rekening van Lansingerland.’

Gevolgen afblazen outletcentrum kost miljoenen
Op het nieuw te ontwikkelen gebied zou een groot factory outletcentrum komen, maar dat ging uiteindelijk niet door. Provinciale Staten van Zuid-Holland keurde het bouwplan in december 2012 met een kleine meerderheid af. Het centrum zou voor voldoende reizigers op station Bleizo moeten zorgen, maar nu het outletcentrum er niet komt, is de kans kleiner dat geplande ontwikkelingen doorgaan en de gemeente grond kan verkopen. Hierdoor loopt de gemeente grondinkomsten mis en moet ze er langer rente over betalen wat kan leiden tot miljoenenverliezen.

Onvoldoende rekening gehouden met kosten on hold
In 2012 had de gemeente in een aantal gevallen onvoldoende zicht op de financiële situatie van de onderzochte bedrijventerreinen. Voor twee bedrijventerreinen zijn met de gemeente Zoetermeer twee gemeenschappelijke regelingen opgericht. In 2007 besloot Lansingerland de grond ten noorden van de A12 nog niet te verkopen, maar on hold te zetten, omdat deze nodig zou zijn voor het outletcentrum. De gemeenschappelijke regeling Bleizo zou hiervoor de kosten betalen, maar de bestuursleden hielden in de boekhouding onvoldoende rekening met de kosten voor de on hold-situatie. De gemeenten moeten tegenvallers in deze kosten opvangen en dit kan leiden tot een miljoenenstrop. Het college heeft volgens de Rekenkamer de gemeenteraad onvoldoende ingelicht over de manier waarop de weerstandscapaciteit is berekend. Het college is er ten onrechte vanuit gegaan dat tegenvallers wel door meevallers zouden worden gecompenseerd.

Gemeente had rekening moeten houden met mogelijke crisis
De Rekenkamer vindt de gemeente Lansingerland wel heel bedrijfsgericht. Ondernemers zijn zeer tevreden over de dienstverlening van de gemeente. Volgens de Rekenkamer spant de gemeente zich voldoende in om ondernemers te overtuigen naar Lansingerland te komen, maar vallen de grondverkopen desondanks tegen. De Rekenkamer nuanceert in haar conclusies de schuld van de gemeente hiervoor. Problemen met grondexploitaties zijn door de economische crisis in heel Nederland ontstaan. In Lansingerland zijn die wel omvangrijk en ontstaan door besluiten in het (verre) verleden die niet meer zijn terug te draaien. Het is vaak niet terecht om die besluiten met de kennis van nu te beoordelen. Toch had de gemeente ook voor de crisis kunnen weten dat dit soort perioden voorkomen en daar ook rekening mee moeten houden toen het risicovol ging investeren in bedrijventerreinen.

Rapport sprak over positief saldo
Het college krijgt in het rapport uitgebreid de gelegenheid te reageren op de bevindingen van de Rekenkamer. Zij wijst er, net als de Rekenkamer, op dat op een aantal punten al maatregelen zijn genomen en verbeteringen zijn aangebracht. Ook nuanceert het college de eerste conclusies van de Rekenkamer over de financiële tegenvallers. Ze verwijst naar een PRC-rapport uit 2007 dat ten grondslag lag aan de besluitvorming. Dat gaf “duidelijk richting aan het te verwachten financieel beeld” en bleek sprake van een positief saldo voor de plannen.

Niet te veel afstand tot gemeenschappelijke regeling
Verder is het college het niet eens met de conclusie van de Rekenkamer dat te veel afstand tot de gemeenschappelijke regeling is gehouden en stelt het college dat de plannen voor de on hold gronden nog de status van voornemen hadden, waarover nog besluitvorming moest worden genomen. Ook noemt het college het weerstandsvermogen één van de mogelijkheden om rekening te houden met financiële tegenvallers en moet dit als “indicatie” van de omvang van de risico’s worden gezien. Volgens het college wordt de grondexploitatie jaarlijks geactualiseerd en de raad over toekomstscenario’s geïnformeerd.

Tekort van 71 miljoen
De gemeente Lansingerland ontstond in 2007 uit een fusie van de gemeenten Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek en Bleiswijk. In mei 2013 bleek de gemeente al diep in de financiële problemen te zitten met een tekort van 71 miljoen euro. De lokale lasten zullen daardoor de komende jaren fors stijgen.