Helft gemeenten voorziet extra bezuinigingen op cultuur

De helft van de Nederlandse gemeenten voorziet in de komende collegeakkoorden extra bezuinigingen op cultuur. Wel zijn de onderlinge verschillen groot. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot in opdracht van belangenvereniging Kunsten ’92. De resultaten worden morgen op het gemeentelijk Cultuurcongres in Rotterdam gepresenteerd.

Gemiddeld 13 procent

In de periode 2011 tot en met 2013 sneden de gemeenten al 9 procent in hun cultuurbegroting. De verwachting is dat dit in de komende collegeakkoorden zal oplopen tot gemiddeld 13 procent. Onderling zijn de verschillen groot. Rotterdam en Delft voorzien in de komende jaren 30 procent op de gemeentelijke cultuurbegroting te moeten bezuinigen, waar steden als Leiden en Utrecht hun cultuuruitgaven op peil verwachten te houden.
 

Vergelijkbaar met rijk
Naar verwachting zullen de gemeenten in totaal,  dus met inbegrip van de voornemens in de collegeakkoorden, zo’n 250 miljoen euro op cultuur bezuinigen. Dat is vergelijkbaar met het bedrag dat het rijk aan cultuursubsidies heeft geschrapt. Daardoor investeren de gezamenlijke gemeenten ook in 2015 nog steeds een miljard euro meer in cultuur dan de landelijke overheid: 1.740 miljoen versus 740 miljoen.
 

Onderscheidend vermogen
Bij 57 van de 65 onderzochte gemeenten zal naar verwachting een aparte cultuurparagraaf in het collegeakkoord worden opgenomen. Bij de grootste 22 allemaal. Volgens Bastiaan Vinkenburg, managing consultant bij Berenschot, zijn gemeenten zich de afgelopen jaren ondanks de bezuinigingen bewuster geworden van hun verantwoordelijkheid op cultuurgebied. ‘Cultuur is op zich een relatief klein budget, maar niet wettelijk verplicht of juridisch gebonden en daarom net als sport al snel kandidaat voor herijking. Zeker bij grote gemeenten wordt cultuur echter steeds meer als een meerwaarde gezien voor bewoners en bezoekers. Een sterke cultuursector biedt een gemeente kans op onderscheidend vermogen.’
 

Bibliotheken de dupe
Waar de klappen binnen de cultuursector precies zullen vallen, heeft Berenschot niet onderzocht. Vinkenburg: ‘Wel zijn in mijn ogen de bibliotheken en de centra voor de kunsten de grootste slachtoffers. Theaters en musea hebben meer publieke uitstraling en een lastiger te beperken exploitatie, afgezien van programmeringsbudgetten die overal komen te vervallen.’
 

Geen compensatie door eigen inkomsten 
Vinkenburg verwacht niet dat de getroffen culturele instellingen dankzij meer eigen inkomsten het gros van de bezuinigingen kunnen afwentelen. ‘Ik heb eerder onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat de wegvallende subsidies bij lange na niet kunnen worden gecompenseerd.’