Algemene Rekenkamer: geen raadsleden meer in lokale rekenkamer
De Algemene Rekenkamer stelt zich achter het plan van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken om lokale rekenkamers uitsluitend uit externe leden te laten bestaan. Raadsleden mogen er geen zitting meer in hebben.
De Algemene Rekenkamer stelt zich achter het plan van minister Plasterk om lokale rekenkamers uitsluitend uit externe leden te laten bestaan en dus op slot te doen voor raadsleden.
Onderdeel van de democratische rechtstaat is het principe van onafhankelijk toezicht en onafhankelijke controle, aldus de Algemene Rekenkamer. ‘In de internationale standaarden is opgenomen, dat rekenkamers hun taken alleen objectief en effectief kunnen uitvoeren als zij onafhankelijk zijn van de organisaties die zij onderzoeken en als zij beschermd zijn tegen invloeden van buiten.’ Dat geldt voor rekenkamers op alle bestuurslagen en dus ook voor lokale rekenkamers, omdat hun leden onder meer onderzoek doen naar de manier waarop de gemeenteraad zijn kaderstellende en controlerende taken vervult.
Gekleurd onderzoek
Iedere schijn van belangenverstrengeling en kans op ‘kleuring’ van rekenkameronderzoek door de deelname van raadsleden in een rekenkamercommissie moet volgens president Arno Visser van de Algemene Rekenkamer worden voorkomen. Dat is de reden dat in verreweg de meeste EU-lidstaten volksvertegenwoordigers geen zitting mogen hebben in een lokale dan wel regionale rekenkamer. ‘Nederland vormt hier op lokaal en provinciaal niveau en voor de waterschappen nu een uitzondering op. Alleen op rijksniveau is dit beginsel in wet vastgelegd’, schrijft Visser aan de Tweede Kamer.
Actieplan Plasterk
De Algemene Rekenkamer reageert met dit advies op het Actieplan lokale rekenkamers van de minister van Binnenlandse Zaken. In dat Actieplan geeft de minister aan de positie van rekenkamers op lokaal niveau te willen versterken. Hij wil dat onder meer bereiken door een eenduidige regeling voor lokale rekenkamers in te stellen, met een helder wettelijk kader. De minister wil daartoe in 2016 een wetsvoorstel indienen.
Meer bevoegdheden nodig
Het belang van kwalitatief goede en onafhankelijke lokale rekenkamers is volgens de Algemene Rekenkamer toegenomen met de recente decentralisaties in het sociaal domein. Dat heeft geleid tot een toename van de financiële verantwoordelijkheid van gemeenten. Aanvullende bevoegdheden voor lokale rekenkamers zijn onder meer nodig om onderzoek te kunnen verrichten bij organisaties waarmee gemeenten contractrelaties hebben. Dat is nu niet geregeld. Volgens de Algemene Rekenkamer is dat vooral acuut in het sociaal domein.
Meer bevoegdheden zijn bovendien nodig om een ander probleem uit de wereld te helpen. ‘Zo komt het voor dat verschillende overheidslagen een gezamenlijk meerderheidsbelang in een rechts persoon hebben, zonder dat één van hen een belang van meer dan vijftig procent heeft. Het gevolg hiervan is dan dat geen van de betrokken rekenkamers bevoegd is om onderzoek te doen bij de betreffende rechtspersoon’, aldus de Algemene Rekenkamer.
Wettelijke regeling
Volgens de Algemene Rekenkamer moet er een eenduidige wettelijke regeling voor rekenkamers komen. Nu hebben gemeenten nog de mogelijkheid te kiezen voor een onafhankelijke rekenkamer instellen of een rekenkamerfunctie. Wanneer gemeenten kiezen voor de rekenkamerfunctie, dan wordt die vaak uitgevoerd door een rekenkamercommissie die kan bestaan uit leden van de gemeenteraad, externe leden of een combinatie van raadsleden en externe leden.
Een eenduidige wettelijke regeling voor lokale rekenkamers, zoals Plasterk wil, vergroot volgens de Algemene Rekenkamer de transparantie, terwijl de positie van lokale rekenkamers sterker wordt. ‘We constateren namelijk dat het gebruik van verschillende begrippen leidt tot verwarring over de rol en positie van lokale rekenkamers.’
Gemeentelijke autonomie
Het schrappen van de rekenkamercommissie uit de Gemeentewet is volgens de Algemene Rekenkamer geen inbreuk op de gemeentelijke autonomie, zoals criticasters beweren. ‘De wetgever bepaalt immers de vormgeving van het openbaar bestuur en de invulling ervan. Daarvan getuigt onder meer wet- en regelgeving, zoals de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Dergelijke structuurwetten passen in de gedachte van de gedecentraliseerde eenheidsstaat.’
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Allereerst: waar bemoeit hij zich mee? De AR heeft geen enkele bevoegdheid over lokale rekenkamers, al lijkt het dat de AR zich deze rol aanmeet.
En bovendien, als er al internationale standaarden toegepast worden: waarom hebben we dan geen gekozen burgemeester, zoals elk Europees land (in meen Portugal uitgezonderd). Waarom brengt de AR daar geen rapport over uit? Of is men dan bang op de lange tenen van politieke vriendjes te staan? Ook wees Els Boers er al op dat lidmaatschap van volksvertegenwoordigers in onderzoekscommissies helemaal niet vreemd is. Zij wees op de enquêtecommissies van de 2e Kamer (onlangs die van de HSL), ik wijs op de lokale onderzoekscommissies, die praktisch altijd bemensd zijn met raadsleden. Hoezo altijd onderzoeken onafhankelijk van de onderzochte organisaties.
En dan eens naar de Algemene Rekenkamer zelf gekeken. Waarom zijn dat altijd politieke benomemingen? Na de PvdA'ster Stuiveling, nu de VVD'er Visser., die voorheen wethouder in Almere en 2e Kamerlid voor de liberalen was. Geen enkele onderzoekservaring, en toch - op basis van het partijlidmaatschap - president van de AR geworden. Hoezo geen politieke affiliatie??
En tenslotte nog dit. Arno Visser is ook bestuurslid van de Ned. vereniging van lokale reenkamers (NVRR). Dat bestuur heeft in september bakzeil moeten halen toen zij hetzelfde standpunt als de AR nu propageerde. De leden vonden het (in meerderheid) echter prima als raadsleden ook lid van de lokale rekenkamers zijn/blijven, en floten het bestuur terug.
Kortom: hoe geloofwaardig is Visser als President van de Algemene rekenkamer en als bestuurslid van de NVRR????