Bijdragen afvalfonds btw-belast?!

Gemeenten ontvangen voor het gescheiden inzamelen van (verpakkings)afval een bijdrage van de Stichting Afvalfonds Verpakkingen. In november 2019 heeft de staatssecretaris van Financiën het standpunt ingenomen dat deze bijdrage belast is met btw. Dit leidt ertoe dat gemeenten actie moeten ondernemen door het uitreiken van facturen met btw en het indienen van suppleties over het verleden.

Standpunt staatssecretaris van Financiën

Uit de brief van de staatssecretaris van Financiën aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) volgt dat het standpunt van de staatssecretaris inhoudt dat de gemeenten btw verschuldigd zijn over de bijdrage die zij ontvangen voor het gescheiden inzamelen van (verpakkings)afval. De reden hiervoor is dat de wettelijke verplichting tot het gescheiden inzamelen van afval bij de verpakkingsindustrie ligt en niet bij de gemeenten. Doordat de gemeenten deze taak voor de verpakkingsindustrie uitvoeren en hiervoor een vergoeding in de vorm van de genoemde bijdrage ontvangen, is sprake van een dienst in de zin van de btw. 

Bovendien geeft de staatssecretaris aan dat dit standpunt met terugwerkende kracht geldt, wat inhoudt dat het standpunt terugwerkt tot en met 2015. Indien een specifieke gemeente in het verleden afspraken heeft gemaakt met de Belastingdienst over de btw-kwalificatie van de bijdragen, zal de inspecteur deze opzeggen en geldt het standpunt dus vanaf dat moment (met een mogelijke overgangsperiode). 

Berichtgeving VNG en Nedvang

Naar aanleiding van dit standpunt vroegen diverse gemeenten zich af of zij direct facturen met btw moesten uitreiken aan Stichting Afvalfonds Verpakkingen voor de afgelopen jaren. In eerdere berichtgeving gaf de VNG het advies om hier nog even mee te wachten. 9 maart jl. heeft de VNG tóch gecommuniceerd dat met factureren kan worden gestart.

  

Daarnaast hebben diverse gemeenten reeds een brief van Nedvang ontvangen, een partij die samenwerkt met Stichting Afvalfonds Verpakkingen. In deze brief verzoekt Nedvang de gemeenten om facturen met btw uit te reiken aan Stichting Afvalfonds Verpakkingen over de afgelopen jaren. Nedvang geeft aan de btw op de bijdrage alsnog aan gemeenten te zullen betalen. Op de factuur mag de in het verleden ontvangen bijdrage als grondslag voor de btw worden opgenomen. Dit houdt in dat wanneer in een jaar bijvoorbeeld € 200.000 aan bijdrage is ontvangen, de gemeente nu een factuur uitreikt voor € 200.000 plus 21% btw à € 42.000. Het reeds betaalde bedrag van € 200.000 wordt op de factuur in mindering gebracht waardoor alleen het btw-bedrag van € 42.000 als te betalen resteert. 

Start met het uitreiken van facturen

Wij adviseren gemeenten gevolg te geven aan het standpunt van de staatssecretaris van Financiën en de oproep van Nedvang, en dus te starten met het uitreiken van (aanvullende) facturen aan Stichting Afvalfonds Verpakkingen. In de brief van Nedvang is aangegeven dat de alsnog verschuldigde btw-bedragen betaald zullen worden. Dit leidt daarom in eerste instantie niet tot een financieel nadeel voor gemeenten. 

Gemeenten zullen de alsnog verschuldigde btw over de eerdere jaren aan moeten geven middels suppleties over de betreffende jaren (ondanks dat de aanvullende facturen met btw nu pas worden verstuurd). Vanwege de bijzondere omstandigheden heeft de Belastingdienst te kennen gegeven geen verzuimboeten op te leggen voor de te weinig betaalde btw uit het verleden. Volgens het bericht van de VNG ziet de staatssecretaris geen mogelijkheid om belastingrente achterwege te laten, waardoor er wel rente verschuldigd is over de nagefactureerde btw. Hierdoor ontstaat tóch een financieel nadeel voor gemeenten.

Houd rekening met extra gevolgen

Dat de bijdragen voor het gescheiden inzamelen van (verpakkings)afval nu kwalificeert als een btw-belaste opbrengst in plaats van de vergoeding voor een overheidsactiviteit, heeft uiteraard ook andere gevolgen voor de btw-positie van gemeenten. Zo is er mogelijk in het verleden btw op kosten gecompenseerd via het Btw-compensatiefonds. Nu blijkt dat deze btw niet compensabel was, maar aftrekbaar. Formeel gezien moeten de opgaven Btw-compensatiefonds en de ingediende btw-aangiften gecorrigeerd worden. Bij dergelijke ‘spiegelcorrecties’ kan de berekening van belastingrente een discussiepunt vormen. Verder kan de sfeerovergang invloed hebben op de hoogte van het mengpercentage dat in het verleden is gehanteerd. 

Meer informatie

De btw-specialisten van BDO denken graag met u mee over de gevolgen voor uw gemeente en hoe deze problematiek op de beste en meest praktische manier kan worden opgelost. Mocht u hierover meer informatie wensen, neem dan contact op met één van onze adviseurs.

Erik Bakx, Partner Belastingadvies

BDO Arnhem

Jeroen Cremers, Partner Belastingadvies

BDO Publieke Sector

Matthijs van Ooij, Mr., Senior manager btw

BDO Eindhoven