Rekenkamer: overheid te laks met open data

De vele mooie woorden van de overheid over ‘open data’ moeten nu maar eens in daden worden omgezet. Dat stelt de Algemene Rekenkamer in haar eerste Trendrapport open data. 

Norm versus praktijk
Het aanbieden van open data door de overheid is sinds het Actieplan Open Overheid wel de norm, maar nog niet de praktijk. Open data - gegevens waarop geen financiële of juridische beperkingen gelden en die geautomatiseerd herbruikbaar zijn - kunnen de maatschappij vooruit helpen, maar de overheid moet dan wel actiever dan nu aan de slag met die open data, vindt de Rekenkamer.

Geen zicht op data
In het trendrapport constateert de Rekenkamer dat binnen ministeries de ondersteuning van de top, inzicht in de beschikbare data, concrete plannen met deadlines en het inzetten van voldoende mankracht vaak achterwege blijven, waardoor er in de praktijk onvoldoende terecht komt van de grootse plannen met open data. Om het goede voorbeeld te geven publiceert de Rekenkamer haar tegelijk verschenen jaarverslag ook in de vorm van open data. Tot op transactieniveau kan de burger zo controleren wat er met het budget van 29 miljoen euro is gebeurd.

Eenzijdig aanbod
En dat zou de hele overheid moeten doen. Het aanbod is nu nogal eenzijdig, met vooral geografisch georiënteerde data, ov-tijden, wetgeving en begrotingscijfers en juist weinig gegevens die inzicht bieden in uitgaven en resultaten van het gevoerde beleid. Enkele gemeenten zijn inmiddels begonnen met het OpenSpending-initiatief, maar zoiets is op het gebied van de rijksverantwoording geheel afwezig, aldus de Rekenkamer.

Rol voor CIO
Departementen zouden ten eerste meer moeite moeten doen om inzicht te krijgen in de beschikbare gegevens die onder een open-dataregime gebracht zouden kunnen worden. De CIO’s (chief information officers) van de departementen moeten daar een actievere rol in spelen. Ten tweede zijn actievere openbaarmaking van data en het wegnemen van belemmeringen voor hergebruik (kosten) nodig om meer open data te kunnen aanbieden. Investeren in voorzieningen, zoals een ‘Open Data Insitute’ dat in de VS en in Canada is opgezet, zou daarbij kunnen helpen.

Belastinggeld
“De overheid moet méér het voortouw nemen in het actief digitaal beschikbaar stellen van data waar zij over beschikt",  stelt president Saskia J. Stuiveling van de Algemene Rekenkamer. "Zodat vrij beschikbaar komt wat de overheid weet en tevens het inzicht in de besteding van belastinggeld en de daarmee geboekte resultaten flink kan toenemen. Hergebruik, ook door allerlei data te combineren, biedt burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven kansen en stimuleert de overheid om te innoveren en efficiënter te werken.”