E-overheid loopt vertraging op

De uitvoering van het nationaal uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid (NUP) is nu al achterop geraakt. Ambtenaren betrokken bij de aansturing van het project verwachten meer vertraging als eind 2010 de bestuurlijke overeenkomst van staatssecretaris Bijleveld (BZK) met gemeenten, provincies en waterschappen afloopt en bezuinigingen tot uitstel van investeringen leiden.

De kern van het NUP zijn de negentien ‘bouwstenen’ voor een gezamenlijke basisinfrastructuur van de elektronische overheid, zoals bijvoorbeeld de basisregistraties en de digitale inlogcode digid. Volgens een laatste interne rapportage kan van slechts 59 procent van de doelstellingen (‘bestuurlijke afspraken’) worden aangenomen dat ze haalbaar zijn. ‘de implementatie van het geheel is nu eenmaal een enorme opgave,’ aldus de rapportage. Het NUP rekent met een implementatietermijn van twee jaar. Dat blijkt veelal te weinig. Waar mogelijk zijn volgens NUP-programmamanager Rob Evelo maatregelen genomen, zoals extra ondersteuning en voorlichtingsbijeenkomsten voor organisaties die de bouwsteen gaan gebruiken, terwijl ook een enkele deadline is verschoven.

Paul Zeef, chef van Renoir, de ambtelijke groep die de voortgang in de gaten houdt, signaleert ‘een zekere spanning’ tussen de bestuursovereenkomst met een looptijd tot eind 2010 en doelstellingen met een latere realisatiedatum. Ook wijst hij op aanstaande bezuinigingen, die hij ‘zowel kans als bedreiging’ noemt. ‘als middelen afnemen wordt de noodzaak tot samenwerken groter. in die zin helpt het. Maar het is ook lastig als investeringen on hold worden gezet.’ Met de vereniging van nederlandse Gemeenten (VNG) bekijkt BZK wat in 2011 moet gebeuren. evelo kan niet zeggen wanneer daarover duidelijkheid komt. Bij die heroverweging zullen uitkomsten van een gateway review een rol spelen.

Een reviewteam onder leiding van Arthur Docters van Leeuwen, oud-voorzitter van de autoriteit Financiële Markten, heeft een aantal bij het NUP betrokken personen doorgezaagd. Evelo bevestigt dat het rapport kritisch is over de regie over het programma en de implementatie van de bouwstenen, maar wil het niet beschikbaar stellen. Kenmerken van zo’n review zijn ‘vertrouwelijkheid van de uitkomsten en het peer-to-peer karakter’. Daardoor krijgt opdrachtgever BZK ‘een scherpe reflectie’.

Het rapport mag dan niet openbaar zijn, BZK reageert er al wel op. Het meldde vorige week dat leden van de ambtelijke regiegroep ‘de conclusie als ‘een signaal van urgentie’ ervaren. BZK, VNG en de Manifestgroep (uitvoeringsorganisaties die de eoverheid vooruit willen helpen) broeden op een gezamenlijke reactie.

Een overzicht van de 19 NUPbouwstenen: www.binnenlandsbestuur.nl/nup

Snel zicht op missers

De gateway review is een in Engeland ontwikkelde methode om in korte tijd inzicht te krijgen in slaag- en faalkansen van ICT-projecten en daardoor missers te vermijden. Een klein deskundigenteam ondervraagt in enkele dagen betrokken functionarissen en levert dezelfde week een rapport af. Vertrouwelijkheid moet de openheid bij geïnterviewden bevorderen. Het Britse Office of Government Commerce, dat de methode beheert, heeft begin 2009 aan het Bureau Gateway bij BZK een licentie verstrekt. Inmiddels hebben in 2009 zeven reviews plaatsgehad. Voor dit jaar staan er ruim twintig op de rol.

Er is een pool reviewers samengesteld, bestaande uit 84 actieve ambtenaren, circa 45 ex-ambtenaren en specialisten en 25 mensen van Het Expertisecentrum. Kamerleden die zich bezighielden met grote ICT-projecten, wilden de methode verplichten, maar minister Ter Horst wil daar niet aan.