‘Vuurwerkverbod kan ook stapsgewijs’

Een meerderheid van de burgemeesters (53 procent) steunt een vuurwerkverbod tijdens Oud en Nieuw. De Leidse burgemeester Henri Lenferink (PvdA) vindt de maatschappelijke kosten tot geen verhouding meer staan tot de vrijheid van het afsteken. Als een direct verbod niet lukt, is stapsgewijs een verbod invoeren voor hem ook een optie.

Te hoge maatschappelijke kosten
Lenferink zegt onomstoten voor een verbod op vuurwerk te zijn vanwege die uit de spuigaten lopende maatschappelijke kosten. ‘We nemen nu wel maatregelen en we houden het een beetje onder controle, maar toch zijn er steeds weer incidenten. Daarbij geeft het overlast voor mens en dier en kost het ieder jaar veel slachtoffers. Is dat het allemaal waard?’

Militaire operatie
Lenferink vindt van niet. Volgens hem moeten we niet willen dat ieder jaar weer een militaire operatie moet worden opgezet. ‘Hier hebben we zo de overlast tot redelijke proporties weten terug te brengen. Vroeger was het in Leiden zeer ernstig: vechtpartijen, branden, mensen die vuurwerk als wapen gebruiken. Met zwaar geschut hebben we het onder controle gekregen. Alle verloven zijn ingetrokken: politie, brandweer, gemeenteambtenaren. Dat is te gek voor woorden.’

Verkeerd signaal
Volgens Lenferink was het een verkeerd signaal om een paar jaar geleden het maximale gehalte kruit in knalvuurwerk omhoog te schroeven. ‘In illegaal vuurwerk gaat het gehalte dan ook omhoog. Het aantal klachten van mensen neemt toe. En illegaal vuurwerk is al verboden. Maar het valt weg in de legaliteit. Daarom is een totaalverbod beter. In plaats daarvan kunnen we vuurwerkshows organiseren.’ Ook beperking van afsteek- of verkooptijden kan helpen, denkt Lenferink. ‘Alles wat beperkt is goed. Vuurwerkzones vind ik symboolpolitiek. Het is te ingewikkeld om die te handhaven. Daarbij wordt in de dagen voor Oud en Nieuw ook al vuurwerk afgestoken.’

Treintjes tegen vreugdevuren
Leiden is volgens Lenferink heel actief geweest in maatregelen om de vuurwerkoverlast tegen te gaan. Tegen vreugdevuren die grote schade aan het asfalt veroorzaken worden “treintjes” ingezet: poltiie, brandweer en gemeenteambtenaren arriveren tegelijkertijd bij een vreugdevuur. ‘Dat heeft groot effect. Er zijn geen grote vreugdevuren meer, want als de brandweer klaar is, ruimt de gemeente de rest van het brabndbare materiaal op, zodat het niet opnieuw wordt aangestoken.’

Preventieve dwangsom
Ook de noodverordening, preventief fouilleren, de zichtbare aanwezigheid van de ME en de gewijzigde commandostructuur waarmee sneller kan worden ingegrepen dragen bij aan een rustigere jaarwisseling. ‘Ook de preventieve dwangsom vanaf 500 euro waar ik draaideuroverlastgevers per brief op attendeer is zeer effectief. Dat vinden ze toch te veel geld.’

Meerderheid lokale politici voor verbod
Uit een onderzoek van Direct Research onder 1668 gemeenteraadsleden, wethouders en burgemeesters blijkt dat een meerderheid van 53 procent een verbod op vuurwerk wil. Vooral lokale politici van GroenLinks, PvdA, SP en ChristenUnie zijn voor een vuurwerkverbod voor particulieren tijdens de jaarwisseling. De onderzoekers noemen het opvallend dat lokale politici van vooral PvdA en SP vaak anders oordelen dan hun partijgenoten in de landelijke politiek. Maar ook bij andere partijen heerst verdeeldheid. Tweederde van de ondervraagde VVD’ers is net als hun minister tegen een vuurwerkverbod. Zij noemen het een traditie die moet blijven, wijzen op de eigen verantwoordelijkheid van mensen en vinden een verbod betuttelend. Bovendien zou een verbod de handel in illegaal vuurwerk stimuleren. Geschikte maatregelen om vuurwerkoverlast te voorkomen vinden zij:

1 strengere straffen op illegaal vuurwerk (45%)
2 na 18:00 uur afsteken (39%)
3 verbod op matten en rollen zoals in Duitsland (31%)
4 het instellen van vuurwerkvrije zones rondom scholen, bejaardenhuizen en winkelcentra (26%)

Vuurwerkshow goed alternatief
Burgemeester Jeroen Staatsen (VVD) van Voorschoten heeft laten weten voor een verbod te zijn en in plaats daarvan een vuurwerkshow te organiseren. Als dat niet mogelijk is, is hij net als de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen voor beperking van de afsteektijden. Van Aartsen wil ook de verkooptijden beperken. Uit het onderzoek blijkt verder dat de meeste ondervraagden een vuurwerkshow een goed alternatief vinden. Dat geldt ook voor een deel van de tegenstanders van een verbod. Voorzitter Bernt Schneiders (PvdA) van het Nederlands Genootschap van Burgemeester riep al op tot een Europees verbod op zwaar explosief vuurwerk. Volgens het onderzoek zijn dit de argumenten om voor een verbod te zijn:

1 Lichamelijke schade (75%)

2 Milieuvervuiling (66%)

3 Materiële schade (63%)

4 Geluidsoverlast (51%)

5 Psychische schade dieren en mensen (43%)

Stapsgewijs verbieden

Volgens Henri Lenferink duurt het een x aantal jaren voor een traditie verwaterd. Daarbij verwacht hij dat een verbod voor elkaar krijgen tijd zal kosten in Den Haag. ‘Maar het publiek is steeds meer doordrongen van de noodzaak van een verbod. Van mij mag het in een keer, maar een verbod kun je ook stapsgewijs aanvliegen: eerst knalvuurwerk verbieden, dan verkooptermijnen terugbrengen, dan op Europees niveau transport en verkoop verbieden en dan een totaalverbod.’