Lijstduwer Ewald Engelen, financieel geograaf en columnist

Ewald Engelen is financieel geograaf, hoogleraar en lijstduwer van de Partij voor de Dieren bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. We bellen hem op de kop af tien jaar na het ontstaan van de wereldwijde financiële crisis, die voor het eerst openlijk zichtbaar werd door de paniekerige overname van de bijna-failliete Amerikaanse investeringsbank Bear Stearns door branchegenoot JP Morgan. Een goede gelegenheid om het mondiale met het lokale te verbinden.

Met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht maakt Binnenlands Bestuur een serie over bekende lijstduwers die door lokale partijen ingezet worden als stemmentrekkers.

Commentator en columnist

Ewald Engelen (55) studeerde aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde als politiek en sociaal filosoof. Na zijn studie werkte hij onder meer voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Hij is vaste gast en commentator bij Buitenhof, Pauw en BNR Nieuwsradio en daarnaast economisch columnist voor De Groene Amsterdammer. Sinds 2013 is hij verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, faculteit maatschappij- en gedragswetenschappen. Ook bij de Europese verkiezingen in 2014 en bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 2017 stond Engelen op de kandidatenlijst van de Partij voor de Dieren.

 
Tien jaar na de bankencrisis

Waar staan we, tien jaar na de bankencrisis. Hebben we als wereld geleerd? ‘Nee’, stelt Engelen vast. ‘De mondiale schuldenlast is met ongeveer 75.000 miljard dollar gestegen en banken zijn alleen maar groter geworden. En we hebben het absurde model van de systeembanken gecreëerd: banken mogen kapitalistisch geld verdienen, maar worden socialistisch door de belastingbetaler gered als ze ten onder gaan. Ook het moreel besef van bankiers bevindt zich weer op het peil van voor 2008, zoals we zagen bij het voorstel voor salarisverhoging van ING-topman Hamers. En we zien in Europa een nieuwe markt voor verpakte hypotheekproducten ontstaan.’

Nieuwe financiële crisis

Allemaal ingrediënten voor een nieuwe internationale financiële crisis, met grote lokale gevolgen, voorziet Engelen: ‘De Europese Centrale Bank zal volgend jaar de rente verhogen, waardoor het kopen van een huis opeens veel duurder wordt. Het huizenaanbod in Amsterdam zal enorm snel toenemen, met zo’n 25 procent waardedaling tot gevolg. Deze nieuwe huizencrisis heeft grote gevolgen voor de binnenlandse bestedingen. Verder pompt de ECB nu idioot veel geld in ons financiële systeem, dat grotendeels naar vastgoedbeleggingen gaat. Pakweg 15 procent van de Amsterdamse huizen is nu in handen van beleggers, die de huren in hun zak steken. Het is allemaal zó onduurzaam, ook lokaal.’

Voedselindustrie

Genoeg redenen voor Engelen om de Partij voor de Dieren te steunen, de enige partij die fundamentele systeemkritiek formuleert. ‘Het begon de Partij voor de Dieren met bekommernis om dierenwelzijn. Als je dat serieus neemt, zie je al snel de keiharde economische principes – vergelijkbaar met financiële sector – die de voedselindustrie leiden. Voedselschandalen, omkatten, doorverkopen, ingewikkelde ketens waar nergens verantwoordelijkheid wordt genomen. Alles gericht op korte-termijnwinsten. Terwijl we ons juist zouden moeten focussen op de 20 procent CO2-emissie die de bio-industrie uitstoot.’

Dierenpartij in de gemeenteraad

Maar wat kan de Amsterdamse dierenpartijfractie aan al die mondiale dreigingen doen? Heeft het wel zin om op de Partij voor de Dieren te stemmen in een grote of middelgrote stad? Welzeker, zegt Engelen: ‘Je ziet dat steden activiteiten huisvesten die het bestaande stelsel in stand houden. Neem de hele Zuidas, wat één groot belastingontwijkingscentrum is. Dat moet anders. Ook heeft Amsterdam een van de grootse steenkooloverslaghavens van Europa, niet duurzaam. En via de Partij voor de Dieren kun je er lokaal op aandringen dat in het onderwijs aandacht komt voor gezonde voeding en minder of geen vlees in het eten.’