Kazernegemeenten eisen geld van Plasterk

De overheid moet gemeenten met kazernes, gevangenissen en veel studentenhuizen en zorginstellingen compenseren voor het verlies dat zij lijden door een nieuwe adressenregistratie.

Dat eisen 56 gemeenten die veel van zulk soort woonvormen op hun grondgebied hebben. De gemeenten slaan de handen ineen omdat zij vanaf 2015 minder aan algemene uitkering krijgen van het rijk. Dat valt af te leiden uit het voorstel van de minister van Binnenlandse Zaken om het gemeentefonds te herijken. 170 gemeenten gaan er volgens die herverdeling structureel op achteruit. Het verlies kan in sommige gevallen oplopen tot miljoenen euro’s.

Gelijke uitgangspositie gemeenten

De oorzaak ligt voor de 56 gemeenten voor een deel in de nieuwe Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG). Door die administratie worden zorginstellingen, kazernes, gevangenissen , studentenhuizen en andere bijzondere gebouwen voortaan niet meer gezien als aparte wooneenheden. Door die andere manier van registeren valt Oirschot, één van de grootste kazernegemeenten, terug van 10.238 naar 7.000 wooneenheden omdat het grootste gedeelte woningen van de legerplaats – 2.797 van de 3.134 – komt te vervallen. Burgemeester Ruud Severijns van de Brabantse gemeente wappert met een eerdere toezegging van Binnenlandse Zaken dat onbedoelde en niet beoogde herverdeeleffecten worden weggenomen. ‘Ik ben niet tegen een herverdeling van het gemeentefonds, maar ik vind wel dat alle gemeenten een gelijke uitgangspositie moeten hebben. Dat is nu niet het geval,’ aldus de PvdA-burgemeester.

Strijd van anderhalf jaar

Hij zegt samen met de andere BAG-gemeenten op initiatief van de gemeente Ermelo al anderhalf jaar bezig te zijn de zaken recht te trekken. Voor de categorieën zorg- en recreatie is het probleem al grotendeels opgelost. Maar voor penitentiaire inrichtingen, legerkazernes en studentenhuizen wordt volgens Severijns door BZK nog steeds aan oplossingen gewerkt. Dat moet dan wel heel erg snel gebeuren, want de definitieve verdeling van het gemeentefonds wil het ministerie per se in de meicirculaire meenemen – het document waarop de nieuwe colleges van burgemeester en wethouders hun (meerjaren)begroting baseren. Severijns heeft grote zorgen over de zorgvuldigheid van die herverdeling van de algemene uitkering – de grootste bron van inkomsten voor verreweg de meeste gemeenten.

Ermelo driedubbel getroffen

Gemeentesecretaris Aldrik Weststrate van Ermelo houdt vooralsnog de hoop er namens de BAG-gemeenten – ook wel de Groep Ermelo c.s. geheten – er met BZK uitkomst. Deze week is er een eerste overleg geweest en voor volgende week is er een nieuw overleg gepland, in Den Haag. De BAG-gemeenten willen BZK eraan houden dat de niet beoogde en bedoelde effecten worden weggepoetst. Voor Ermelo is dat van het grootste belang omdat de gemeente driedubbel wordt getroffen als alles blijft zoals het er nu  voorstaat. ‘Wij hebben én veel recreatiewoningen, én twee kazernes én twee grote landelijke zorginstellingen’, zegt Weststrate. Als de nieuwe definitie van de basisadministratie adressen en gebouwen als maatstaf wordt aangehouden in het nieuwe verdeelmodel van het gemeentefonds, schiet Ermelo er jaarlijks acht ton bij in. Oirschot zelfs 9 ton. Het voorstel van Ermelo  is simpel: neem de oude adresgegevens als basis voor de herijking van het gemeentefonds.

Zorgvuldigheid gaat voor tempo

De 56 gemeenten zullen volgens Weststrate niet aarzelen een lobby te starten richting Tweede Kamer als BZK ze op de blaren laat zitten. ‘Zorgvuldigheid gaat voor tempo. Ik mag hopen dat in Den Haag daar toch de redelijkheid van wordt ingezien’, zegt hij. Er gaan vanwege alle onduidelijkheden  in  de basisgegevens inmiddels steeds meer geluiden op de herijking van het gemeentefonds nog maar weer eens met een jaar uit te stellen en pas in 2016 te laten ingaan. Veel zal in die zin ook afhangen van het oordeel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad voor de financiële verhoudingen dat minister Plasterk van Binnenlandse Zaken van ze heeft gevraagd over het nieuwe verdeelmodel. Dat oordeel wil hij wel uiterlijk 14 april op zijn bureau hebben.