Kabinet vindt sanering ZBO's gewenst

Het aantal ZBO's kan volgens het kabinet dalen van 118 naar tussen de 76 en 89. Daarmee krijgen uitspraken over ZBO's in het Regeerakkoord vorm.

Balans zoeken
Zelfstandige bestuursorganen (ZBO's) hebben voor- en nadelen. Een nadeel is een gebrek aan transparantie door de beperkte verantwoordelijkheid van de betreffende minister voor het reilen en zeilen van de ZBO. Het op afstand staan van gespecialiseerde taken kan echter ook efficiëntie opleveren. Het kabinet wil een balans daartussen, door zo weinig mogelijk ZBO's te hebben en de resterende ZBO's goed te positioneren, stelt minister Stef Blok in een brief aan de Tweede Kamer. De zelfstandigheid van ZBO's mag daarnaast geen belemmering vormen voor samenwerking op rijksniveau en moet ook niet tot suboptimale werkwijzen leiden.

Saneringsrondes
Uit onderzoek van de verzamelde secretarissen-generaal van de ministeries blijkt volgens Blok dat de zelfstandige status van het merendeel van de huidige ZBO's overeind kan blijven. Over enkele ZBO's is al besloten en naar een aantal moet de komende jaren nog nader onderzoek worden gedaan. Van de 118 ZBO's die eind 2012 in de analyse zijn meegenomen, zouden er na de sanering (eind 2016) tussen de 76 en de 89 overblijven. Minder bekende ZBO's als de 'Landelijke geschillencommissie weer samen naar school' verdwijnen; een aantal zal worden samengevoegd (zoals de kwaliteitsinstanties die onder EZ vallen). De status van instanties als de Kiesraad en diverse keuringsinstanties staat niet ter discussie. In 2017/2018 valt ook nog een besluit over een eventueel samengaan van de grote ZBO's SVB en UWV.

Verplicht bedrijfsvoering delen
Een ander streven van het kabinet is het deelnemen van ZBO's aan de rijksbrede shared service centers die nu vooral op het gebied van de bedrijfsvoering aan het ontstaan zijn. Er ligt inmiddels een wetsvoorstel bij de Kamer om het mogelijk te maken ZBO's te verplichten aan die gemeenschappelijke voorzieningen deel te nemen, als dat tot meer efficiëntie en effectiviteit leidt.