De meest gestelde vragen over het raadslidmaatschap

Mag je raadslid worden als je een strafblad hebt? Krijg je als raadslid pensioen? Mag je je zetel meenemen als je de partij verlaat en kun je raadslid en ambtenaar zijn in dezelfde gemeente? En wat nu als de gemeente waarin je ambtenaar bent fuseert met de gemeente waarin je raadslid bent? Het zijn een aantal van de meest gestelde vragen van raadsleden, die de Vereniging voor Raadsleden op haar website heeft geplaatst.

Raadslid en ambtenaar
De vragen gaan over de combinatie van raadslid en ander werk, over vergoedingen en kosten, lidmaatschap van commissies, integriteit en geheimhouding, fracties en zetels en verkiezingen en wetgeving. Het antwoord op de vraag of je ambtenaar en raadslid kunt zijn wanneer deze combinatie ontstaat doordat gemeenten fuseren luidt ‘ja’. Er moeten dan wel werkafspraken worden gemaakt tussen de ambtenaar en het bevoegd gezag, zodat hij of zij geen werkzaamheden zal verrichten voor de gemeente waarin deze ambtenaar raadslid is.

Pensioen
Een andere veel gestelde vraag is of raadsleden ook pensioen opbouwen. Dat is niet automatisch het geval. De raad kan weliswaar bij verordening bepalen dat het college van burgemeester en wethouders een of collectieve verzekeringen afsluit voor de raadsleden, maar dat is niet verplicht.

Strafblad

In maart besloot minister Ollongren van Binnenlandse zaken dat er voor raadsleden geen verplichting komt om een verklaring omtrent het gedrag (VOG) te overleggen. Het zou immers in strijd zijn met het passief kiesrecht om een dergelijke eis te stellen aan potentiële raadsleden. Maar mag dan raadslid worden terwijl je een strafblad hebt?, zo luidt een andere van de veel gestelde vragen in de lijst van de Vereniging van raadsleden. Ook het antwoord op deze vraag luidt kort maar duidelijk: ja. Iedereen die ouder dan 18 is, inwoner van de gemeente en niet is uitgesloten van kiesrecht kan raadslid worden. Partijen stellen soms wel een VOG verplicht aan hun kandidaten, maar daar is geen wettelijke basis voor.

Zetel afstaan
En dan natuurlijk nog de kwestie waar menige partij in de gemeenteraad de komende tijd mee te maken kan krijgen: moet je als raadslid je zetel opgeven wanneer je niet langer deel wilt uitmaken van de partij waar je bij zit, en hoe zit dat als je bij aantreden afspraken hebt gemaakt dat je de zetel dan zult afstaan aan de partij? Ook daar een duidelijk antwoord op: nee, je hoeft je zetel nooit op te geven. Je zit immers als persoon in de raad, op grond van je persoonlijke opvattingen. Of zoals dat heet: zonder last. Ze zijn dus niet gebonden aan een partij. Ook als het raadslid een overeenkomst heeft getekend waarin zij zeggen de zetel bij vertrek aan de partij af te staan, hoeft hij of zij zich daar niet aan te houden. Net zo min als het raadslid gehouden is aan bepaald stemgedrag.

Bekijk de complete lijst met de meest gestelde vragen van raadsleden hier.