Burger ziet politicus als moderne heilige

De kritische burger beschouwt politici als een soort moderne heiligen. Ze moeten te allen tijde het goede voorbeeld geven.

Dat blijkt uit het proefschrift waarop Claartje Brons vorige week promoveerde aan Tilburg University. Brons onderzocht de aard van de politieke onvrede van burgers in Nederland aan het begin van deze eeuw. Daarvoor gebruikte ze grootschalig en langdurig enquête-onderzoek, diepte-interviews met politiek ontevreden burgers en een analyse van kranten en parlementaire stukken.

Onvrede zelf niet toegenomen

De aandacht voor de politieke ontevredenheid van burgers in het eerste decennium van de 21e eeuw is volgens haar aanzienlijk toegenomen. Een steeds bonter gezelschap van (oud-)politici, columnisten, opiniemakers, experts en lezers geeft de politieke onvrede van burgers een stem, blijkt uit het onderzoek van Brons. Tegelijkertijd constateerde ze dat de onvrede zelf echter niet eenduidig is toegenomen.

Verlangen naar moreel leiderschap

In de kritiek van politiek ontevreden burgers klinkt volgens haar vooral een sterk verlangen door naar moreel leiderschap van politieke vertegenwoordigers en gezagsdragers. ‘Men ziet de politicus als moderne heilige die te allen tijde het goede voorbeeld dient te geven’, aldus Brons.

 Bij een substantieel aantal burgers bestaat een hardnekkig beeld van een geprivilegieerde politieke elite die de gevolgen van de eigen beslissingen niet voelt. De politieke ontevredenheid lijkt mensen geregeld tot een proteststem bij verkiezingen te bewegen, maar leidt niet vanzelfsprekend tot politieke protestacties of tot politieke afzijdigheid.

Negatief beeld politieke elite

Brons doet de aanbeveling om het negatieve beeld van een geprivilegieerde politieke elite nader te onderzoeken en waar mogelijk te ontkrachten. Bewustwording en training bij politieke ambtsdragers en hun ambtelijke ondersteuning over behoorlijk bestuur en integriteit past bij die opgave, net als het ontwikkelen van handelingsrepertoires die werken om vertrouwen te versterken, zoals het sterker benadrukken van waarden in politieke communicatie.