Innovatief bestuurskrachtonderzoek creëert objectiviteit en eigenaarschap

Gemeente Weesp richt vanaf nu blik op toekomst.

‘Hoe ziet onze bestuurlijke toekomst eruit?’, vroeg de gemeente Weesp zich af. Om dit scherp te krijgen, ging de gemeente aan de slag met een bestuurskrachtonderzoek. Daarbij aan de zijlijn gesteund door de provincie. KplusV stond Weesp bij in het onderzoeksproces. Onze rapportage was ‘traditioneel’, maar de route ernaartoe zeer vernieuwend. Met objectiviteit en eigenaarschap als opbrengst.

Het bestuurskrachtonderzoek behelsde twee componenten: deskresearch en stadsgesprekken. De gemeente Weesp pakte zelf de gesprekken op, waarbij zij op een interactieve manier inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties raadpleegde. Voor het deskresearch tekende KplusV. We kozen hierbij voor een innovatieve aanpak. Met ons onderzoeksmodel – dat gebaseerd is op de Begrotingsanalyse van BZK en StatLine van het CBS – vergeleken we de objectieve data van Weesp met die van andere gemeenten. Daarmee werd duidelijk wat de omvang is van de gemeentelijke taakuitvoering.

Gedeelde visie
De bestuurlijke partners spraken we daarna in groepen, zodat zij op elkaars inbreng konden reageren. Het gaf een gedeeld beeld van hoe de gemeente functioneert. Wij waren dus niet degenen die tot een slotsom kwamen vanuit een-op-een-interviews, maar de stakeholders zelf deden uitspraken over het reilen en zeilen van de gemeentelijke organisatie.

In een interactieve bijeenkomst met de raad, het college en de ambtelijke top bogen beide adviseurs zich vervolgens over de eerste bevindingen uit zowel het deskresearch als de stadsgesprekken. Hier kreeg iedereen in wisselende groepen de ruimte om iets te vinden van de onderzoeksuitkomsten. Zijn ze herkenbaar? Welke voorlopige conclusies kun je eraan verbinden? En wat betekent het voor de toekomst van Weesp? Zo ontstond eigenaarschap bij de gemeente.

Van korte naar lange termijn
Het onderzoek laat zien dat burgers, bedrijven en organisaties redelijk tevreden zijn over de dienstverlening van de gemeente. Maar het blijkt ook dat Weesp niet geheel zelfstandig verder kan. Raad en college zijn teveel bezig met de dagelijkse gang van zaken en te weinig met de lange termijn. De financiële toekomst en ambtelijke organisatie staan onder druk. Burgemeester Van Bochove concludeert: “We moeten onze focus verleggen naar de toekomst. De leerpunten uit het onderzoek kunnen we inzetten om als gemeente verder te groeien. Daarnaast bereiden we ons voor op de volgende fase.”

Die volgende fase is een geleidelijke weg naar samenwerking. Op korte termijn wordt een oplossing gezocht voor de ambtelijke organisatie; voor de middellange termijn van vijf tot zeven jaar lijkt een bestuurlijke fusie onvermijdelijk. Momenteel overlegt Weesp met de provincie en mogelijke partners over de bestuurlijke toekomst van de gemeente.

Meer weten?
Benieuwd naar alle ins en outs van dit bestuurskrachtonderzoek en van onze vernieuwende aanpak? Vraag er onze adviseurs Henry Potman en Aiko Klein eens naar.

Onze volledige onderzoeksrapportage ‘Bestuurskracht Weesp’ vind je op de site van de gemeente.