Het volk verlakken

Wat is democratisch, wat niet? Een erg algemene vraag, maar in een tijd waarin politici en media te pas en te onpas verklaren dat iets ondemocratisch is, moet steeds de vraag worden beantwoord of dat echt zo is.

Want het woord ondemocratisch dreigt zo langzamerhand een term te worden waarmee de opvattingen van mensen die niet stroken met die van jezelf gemakzuchtig buitenspel kunnen worden gezet.

Zo verklaarde PVV-voorman Geert Wilders onlangs dat het gezamenlijk door de formerende partijen genomen besluit geen van de partijleiders premier te laten worden ‘staatsrechtelijk onjuist en ondemocratisch’ is.

Er is echter geen enkele wet die voorschrijft dat de lijsttrekker van de partij die bij de verkiezingen de meeste stemmen behaalde premier wordt. Natuurlijk weet Wilders dat, maar toch houdt hij zijn achterban voor dat er hier staatsrechtelijke en democratische grondbeginselen worden geschonden. Daarmee geeft hij blijk van een enorm dédain voor zijn kiezers: hij gaat er vanuit dat de kennis van zijn achterban niet toereikend is om de onwaarheid van zijn woorden te kunnen doorzien.

Weinig van wat als ondemocratisch wordt betiteld, is het daadwerkelijk

Ook de mogelijkheid dat de PVV geen deel zou uitmaken van de nieuw te vormen regering wordt links en (vooral) rechts als ondemocratisch bestempeld. Dat de partij met de meeste stemmen het initiatief neemt voor een nieuwe regering is wel gebruikelijk, maar geen wet. Het laatste is zelfs pas sinds de jaren 70 in zwang geraakt en zelfs vanaf die tijd is het al driemaal voorgekomen dat de ‘winnaar’ van de verkiezingen geen deel uitmaakte van het kabinet. Zelfs als de huidige formatie mislukt en er een centrumlinks kabinet zou komen is daar niets ondemocratisch aan.

Of neem de discussie over de gekozen burgemeester, die al weer zo’n 30 jaar gaande is. Een door de kroon benoemde burgemeester zou ondemocratisch zijn. Onzin. Die kroonbenoeming is nauwelijks meer dan een ritueel. De selectie van sollicitanten wordt gedaan door een vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad – een raad die door de inwoners is gekozen. Weinig van wat tegenwoordig als ondemocratisch wordt betiteld, is het daadwerkelijk.

Behalve dan misschien het jezelf toe-eigenen van een staatsrechtelijk en democratisch gelijk dat je niet toekomt. Volksverlakkerij noem ik dat.