Herkansing voor normalisering

Volgende maand wordt het langverwachte initiatiefwetsvoorstel normalisering rechtspositie ambtenaren wederom behandeld. De Eerste Kamer buigt zich opnieuw over de inmiddels slepende kwestie. Sommigen denken zelfs dat we in Nederland niet aan normalisering toe zullen komen, althans niet tijdens de huidige kabinetsperiode. Deskundigen houden de veelbesproken wet nog maar eens tegen het licht voordat de senaat dit op 27 september doet.

Minder bureaucratiie
Meer mogelijkheden bieden aan ambtenaren, dat was de gedachte achter de normalisatie. Het zou vanuit het private eenvoudiger worden om over te stappen naar de marktsector en vice versa. Ook was het de bedoeling dat de wet zou leiden tot minder bureaucratie. Het moet gaan gelden voor circa 80 procent van de ongeveer één miljoen ambtenaren. 

Klein verschil

Toch verschillen de huidige rechtsposities tussen ambtenaren en overige werknemers minder van elkaar dan velen denken, aldus Barend Barentsen, hoogleraar Arbeidsverhoudingen Publieke Sector aan de Albeda Leerstoel van de Universiteit Leiden/CAOP. Hij betoogt in een publicatie van de Leerstoel:  ‘De civiele arbeidsverhouding is minder tweezijdig, minder contractueel dan weleens wordt gedacht. De werknemer is werkzaam onder het gezag van de werkgever en moet diens redelijke voorschriften opvolgen,' benadrukt Barentsen. 'In de rechtspraak van de Hoge Raad is aanvaard dat uit goed werknemerschap kan voortvloeien dat een werknemer een eenzijdige aanpassing van de arbeidsvoorwaarden of zelfs de functie heeft te accepteren. Net als voor overheidswerkgevers is de aanwijzings- en wijzigingsbevoegdheid van de civiele werkgever niet onbegrensd,' meent de hoogleraar. 'Naarmate de belangen van de werknemer groter zijn, dan wel de impact van de maatregel zwaarder is, zal de werkgever zijn beslissing beter moeten motiveren en meer rekening moeten houden met de belangen van de werknemer.’

 
Werkgever is wetgever 

Veelgehoorde kritiek van onder meer vakbonden is dat de overheidswerkgever tegelijkertijd ook wetgever is. Hans Borstlap, tot voor kort lid van de Raad van State en gewezen voorzitter van de Commissie Borstlap vindt dan ook dat bewindslieden hierin een taak te vervullen hebben. ‘Laat de betrokken ministers de Tweede Kamer in voorkomende gevallen wijzen op het belang van terughoudendheid in hun rol als medewetgever over zaken die behoren tot het terrein van de sociale partners of van de werkgevers en werknemers in de publieke sector.’

 
Niet op barricaden 

Renate Bos, bestuurder bij de FNV verklaart waarom ambtenaren niet snel op de barricaden staan, zelfs toen het vijf jaar lang niet lukte om een cao af te sluiten. ‘Veel ambtenaren hebben het gevoel dat zij niet vooraan, zelfs niet ergens halverwege, mogen staan als het gaat om goede arbeidsvoorwaarden. Zij werken immers voor de publieke zaak en ze hebben het eigenlijk toch al goed. Protesteren tegen de politieke werkgever, die immers democratisch besloten heeft dat zij er niets bij krijgen, lijkt erg moeilijk en misschien wel in strijd met hun ambtelijke loyaliteitsplicht.’