‘Facebook deed me de das om’

Onvoorwaardelijk strafontslag komt niet vaak voor. Meestal wint de gemeente de juridische procedure. Soms wint de ambtenaar na een lange strijd. En soms verliest een ambtenaar door een ogenschijnlijke bijzaak.

Teleurstellende uitspraak

Dat laatste gebeurde archivaris Henk Beijers van de gemeente Almelo wiens functie inmiddels is wegbezuinigd. Vol vertrouwen verscheen hij afgelopen zomer voor de Centrale Raad van Beroep, twee jaar na hem onvoorwaardelijk strafontslag werd aangezegd vanwege bedreiging van een leidinggevende en overmatig internetgebruik voor privédoeleinden. Daar volgde een voor hem zeer teleurstellende uitspraak. ‘Ik vind het onbegrijpelijk dat het ontslag nu toch doorgezet kan worden, maar dan op een totaal andere grond. De gelogen en vermeende bedreiging is volledig van tafel. Het internetgebruik is er achteraf met de haren bijgesleept en dat doet mij nu de das om.’

Disproportioneel zware sanctie

Zijn advocaat Diederik Briedé noemt het ontslag een “disproportioneel zware sanctie voor een licht vergrijp”. ‘Dat het internet­gebruik erbij is gehaald toen de bedreiging van tafel was geveegd, vind ik niet zuiver. Het was nooit een issue. Als je met bedreiging begint, is dit echt een stok zoeken om mee te slaan.’ Beijers kon nog van geluk spreken dat een voorstel uit het verleden om eruit te komen nooit door de gemeente was ingetrokken. Briedé: ‘Toen ik hem dat liet zien, heeft hij het alsnog geaccepteerd. De gemeente was not amused, maar de gevolgen van het ontslag zijn voor hem nu wel beter te verteren dan met alleen bijstand.’

Lange adem

Een ambtenaar kan de strijd tegen onvoorwaardelijk strafontslag ook winnen. Dat vereist wel een lange adem. Voor ambtenaar Jan Potters van de gemeente Werkendam begonnen de eerste problemen in 2009. Per 1 januari 2011 werd hij geschorst wegens allerlei onregelmatigheden. Eind oktober 2014 hield het onvoorwaardelijk strafontslag geen stand voor de Centrale Raad van Beroep. Volgens mediator Arend Visser van Eagle Management Support, die ambtenaar Jan Potters juridisch bijstond, is vaak geprobeerd tot een open en transparant gesprek te komen met het college, maar werd dat steeds afgewezen. ‘Men wilde uiteindelijk wel praten, maar dan moest vooraf een geheimhoudingsverklaring worden ondertekend.’

Oostblokachtige eis

Die ging zo ver, dat ook bij het mislukken van de onderhandelingen, zij daar inhoudelijk met niemand, dus ook niet met gemeenteraad en rechter over zouden mogen communiceren. ‘Een Oostblokachtige eis, die het heel gemakkelijk zou maken slechts voor de bühne een gesprek aan te gaan. Daarmee konden we uiteraard niet instemmen.’ Inmiddels zijn Visser en de gemeente na de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep definitieve onderhandelingen begonnen om binnen enkele weken tot een oplossing te komen.

Drie manieren

Eigenlijk heeft een gemeente drie manieren om met een onterecht ontslagen ambtenaar om te gaan, concludeert Piet Buijtels, al 22 jaar gemeentesecretaris, eerst van Boxtel, Schiedam, Amersfoort en Haarlemmermeer en sinds oktober 2011 van Maastricht. Hij maakt een onderscheid tussen procedurele fouten door onzorgvuldigheid van de gemeente en inhoudelijk moeten erkennen dat de gemeente fout zit wegens gebrek aan voldoende motivering.

Weer op loonlijst
Buijtels: ‘In het eerste geval heb je procedureel geen gelijk gekregen, maar het inhoudelijke deel blijft staan. Dan kun je niet zomaar met elkaar doorgaan en moet je een ander traject ingaan dan als je inhoudelijk fout zit. In dat laatste geval moet je weer verder met die medewerker en zet je hem weer op de loonlijst. Je rehabiliteert hem en plaatst hem in overleg op een andere afdeling. Dat ligt meer voor de hand dan hem zijn oude functie terug te geven. Je moet hem een volwaardig alternatief bieden.’

Deal sluiten
Bij procedurele winst komt een ambtenaar ook weer op de loonlijst. ‘Maar dan bespreek je toch of hij elders kan werken en gaat hij in de detachering.’ De derde optie is de zogenoemde ‘deal’. ‘Dan is er zo veel gebeurd en kunnen beide partijen het beste onderhandelend tot een akkoord komen voor een passende regeling. Nadeel voor de gemeente is dat je dan wat meer moet betalen. Vaak is de afloop toch dat de partijen netjes uit elkaar gaan.’

Lees meer over onterecht ontslagen ambtenaren en hoe gemeenten hiermee omgaan in Binnenlands Bestuur nr. 24 van deze week.